O Φιραρής. (Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος)

του Σπύρου Χατζάρα.

Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος , γιος του Ιωάννη Μαυροκορδάτου και της Σουλτάνας Μάνου , βρέθηκε , σε ηλικία 14 ετών ,το 1768 ,στην αυλή του νεοδιορισμένου ηγεμόνα Βλαχίας Γρηγορίου Αλεξάνδρου Γκίκα.
Την ίδια χρονιά ξέσπασε ο ρωσοτουρκικός πόλεμος και τον ‘Οκτώβριο του 1769 , τα ρωσικά στρατεύματα μπήκαν στο Βουκουρέστι.
Ο ηγεμόνας παραδόθηκε ή συνελήφθη και στάλθηκε, «μετά των οικείων αυτού αρχόντων ρωμαίων»,στην Αγία Πετρούπολη , όπου έφτασαν τον Μάρτιο του 1770. Στη Ρωσσία αναγγέλθηκε ότι η αυτοκράτειρα Αικατερίνη έκανε δεκτούς με μεγάλες τιμές τον ηγεμόνα Γκίκα , και τον γιο του μακαρίτη ηγεμόνα της Μολδαβίας Ιωάννη Μαυροκορδάτου .
Ο νεαρός Αλέξανδρος στην Αγία Πετρούπολη , φοίτησε στο πιο οργανωμένο σχολείο της τσαρικής Ρωσίας το «Kadetski Korpus» , (την Σχολή Ευελπιδων), που ετοίμαζε τα παιδιά των αριστοκρατών για να υπηρετήσουν στον κρατικό μηχανισμό

Ο Γκίκας αναχώρησε από την Αγία Πετρούπολη μετά τη συνθήκη του Κιουτσούκ Καιναρτζή ,όμως ο Μαυροκορδατος έφυγε το 1777 σε ηλικία 23 πια ετών, και αφού παντρεύτηκε την κόρη, του δασκάλου του της γαλλικής .
Πρώτος σταθμός στο ταξίδι της επιστροφής ήταν το Χέρμανστατ (Hermannstadt) της Τρανσυλβανίας , το σημερινό Σίμπιου , που τότε ανήκε στην αυστριακή Αυτοκρατορία.
Εκεί μυήθηκε στην στοά της «Εστεμμένης Άγκυρας» , αλλά ήδη πρέπει να ήταν τέκτονας .
Στην ίδια στοά μυήθηκε τον Οκτώβριο του 1777 ο ιδρυτής της ομοιοπαθητικής Samuel Hahnemann .
Η Στοά του Hermannstadt ιδρύθηκε την ίδια χρονιά ,από τον , Εβραϊκής καταγωγής , βαρόνο Samuel von Brukenthal , ο οποίος κατάγονταν από το χωριό Nocrich, όπου ακόμα και σήμερα υπάρχει ισχυρή εβραϊκή κοινότητα .
Ο Brukenthal το 1777 αφού έκανε καριέρα στην αυλή της Βιέννης ως σύμβουλος της αυτοκράτειρας Μαρίας-Τερέζας κατάφερε να διορισθεί κυβερνήτης της Τρανσυλβανίας, όπου ήδη είχε αποκτήσει μεγάλα κτήματα.
Το γεγονός ότι ο Αλέξανδρος. Ι. Μαυροκορδάτος φεύγοντας από την Αγία Πετρούπολη πήγε κατευθείαν στο Hermannstadt για να μυηθεί στην στοά του von Brukenthal , δείχνει ότι πήγε εκεί συστημένος από τη Ρωσία, αλλά και ταυτόχρονα το υψηλό επίπεδο των επαφών που ήδη διέθετε .
Θα ήταν εντελώς γελοίο να υποθέσουμε ότι ο von Brukenthal και η «Εστεμμένη Άγκυρα» έκαναν δεκτό έναν διερχόμενο.
Ο νεαρός Αλέξανδρος επομένως ταξίδεψε στο Hermannstadt ( Ερμανούπολη) όντας ήδη προετοιμασμένος .

Το ταξίδι στο Hermannstadt .

Εκεί έμαθε τα κακά νέα για τον αποκεφαλισμό του Γκίκα που συνέβη τον Οκτώβριο του 1777, και χρειάστηκε τη βοήθεια του «αδελφού» , Αλεξάνδρου Υψηλάντη, ηγεμόνα τότε στο Βουκουρέστι, για να φτάσει στην Πόλη, όμως, κάθ΄ οδόν αρρώστησε και πέθανε η γυναίκα του .

Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος βρέθηκε ξανά στην Κωνσταντινούπολη τον Ιανουάριο 1778.
Όπως φαίνεται η τεκτονική του ιδιότητα, και η υποστήριξη των συγγενών αλλά και του μέλλοντος πεθερού του Νικόλαου Καρατζά, που ήταν την περίοδο 1777-1782 μέγας διερμηνέας, συνέβαλαν στο να βρει γρήγορα τη θέση του στο φαναριώτικο σύστημα «παρά –εξουσίας» .
Ο Καρατζάς , σαν μέλος της Οθωμανικής αντιπροσωπείας που συζητούσε με τους Ρώσσους την τακτοποίηση των εκκρεμοτήτων τής συνθήκης του 1774., βρέθηκε στην Μόσχα από τον Νοέμβριο τού 1775 ως τον ‘Ιανουάριο τού 1776 μετέχοντας στις διαπραγματεύσεις και εκεί γνώρισε τον μέλλοντα γαμπρό του.
Τον Ιανουάριο του 1782, όταν ο Καρατζάς έγινε ηγεμόνας τής Βλαχίας, ο Αλέξανδρος διορίστηκε επίσημα εκπρόσωπος του στην Πόλη, και την ίδια εποχή παντρεύτηκε την κόρη του .
Λίγους μήνες μετά, τον Οκτώβριο του 1782 ο μέγας διερμηνέας Μιχαήλ Σούτζος, καθαιρέθηκε και εξορίστηκε σαν γαλλόφιλος, και ο Αλέξανδρος Ιωάννη Μαυροκορδατος τον διαδέχθηκε , σε ηλικία 28 ετών .

Ο Βλάχικος Δεσμός

Στην μικρή κοινωνία των Φαναριωτών, ο διωγμός του Σούτζου θεωρήθηκε αποτέλεσμα των ενεργειών των δύο εκπροσώπων του Νικολάου Καρατζά στην Πόλη. Του Σπαθάρη Στέφανου Μίσογλου και του Αλέξανδρου Ι. Μαυροκορδάτου .

Ο Κωνσταντινοπολίτης Στέφανος Μίσογλου ήταν Βλάχος και καταγόταν από το Μονοδέντρι των Ζαγοροχωρίων και το όνομα του εκεί ήταν Μίσιος.
Ο πατέρας του ήταν πρόκριτος της περιοχής και σκοτώθηκε από τους Τούρκους το 1737.
Μνημεία της οικογένειας του είναι το γεφύρι του Μίσιου στήν Βίτσα και το μεγάλο μονότοξο γεφύρι που έκτισε το 1748 ο Αλέξης Μίσιος, στην Βοβούσα. Τον Νοέμβριο του 1757 Στέφανος , αναφέρεται σε έγγραφο του οικουμενικού πατριαρχείου, όπου υπογράφεται ως Στέφανος Μίσιου.
Το 1763 βρισκόταν στην υπηρεσία το Κωνσταντίνου Ρακοβίτσα και αργότερα μπήκε στην υπηρεσία του Κωνσταντίνου Μαυροκορδάτου στο Βουκουρέστι και την Κωνσταντινούπολη.
Το 1774, ακολούθησε τον Αλέξανδρο Υψηλάντη στην Βλαχία και το 1778 αναφέρεται σε χρυσόβουλο του ηγεμόνα , με τον τίτλο του άρχοντα Σπαθάρη.
Είναι η εποχή που εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Πόλη. Τότε ο Μίσογλου πάντρεψε την αδελφή του με τον Χροστόδουλο Βλαχούτση (Βλάχο).

Το 1782 μπήκε στην υπηρεσία του υιού του Κωνσταντίνου Μαυροκορδάτου ,Αλεξάνδρου, όταν αυτός έγινε ηγεμόνας της Μολδαβίας και τότε γνώρισε τον άλλο Αλέξανδρο , τον υιό του Ιωάννη.
Ο Μίσιος (Μίσογλου), ήταν ο κρίκος που συνέδεσε το Ρήγα Φεραίο με τόν Υψηλάντη και τον Μαυροκορδάτο.

Όταν ο Ρήγας έφθασε στην Κωνσταντινούπολη γύρω στα 1777-1788, ήταν φυσικό να κατέφυγε στον Βλάχο παράγοντα για βοήθεια.
Ό θείος του Σπύρος Ζήρας, αρματωλός του Λιτόχωρου, στο σώμα του οποίου κατατάχθηκε ο Ρήγας μετά την φυγή του από το Βελεστίνο, είναι πολύ πιθανό να είχε επαφή με τον ισχυρό Βλάχο της Πόλης.
Ο Μίσιος, λοιπόν , «τακτοποίησε» τον Αντώνη Κυριαζή (Ζαγοραιο) στον «οίκο» τα Υψηλαντών όταν ο Αλέξανδρος επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη το 1778.

Ο Δραγουμάνος

Από τα σχόλια των πρέσβεων στην Κωνσταντινούπολη έχουμε τις πρώτες αντικειμενικές κρίσεις, για τον Μεγα Δραγουμανο Αλέξανδρο Ιωάννη Μαυροκορδάτο
. Χαρακτηριστική είναι ή αναφορά τού Γάλλου πρεσβευτή στην Πόλη, με πληροφορίες για τις αλλαγές στην Τουρκική Ιεραρχία.
‘Ο πρεσβευτής, αφού διευκρίνιζε πώς δραγουμάνος έγινε ό γιος τού άλλοτε ηγεμόνα Μολδαβίας ‘Ιωάννη Μαυροκορδάτου και γαμβρός τού νυν ηγεμόνα Βλαχίας, κατέληγε σημειώνοντας :
«Είναι πολύ καλός φίλος μου, τόσο αυτός όσο και ό πεθερός του», «είναι ένας αξιαγάπητος νέος, πού στην διάρκεια του τελευταίου πολέμου έζησε μερικά χρόνια στην Ρωσία», «Έχει όλες τις απαιτούμενες γνώσεις για τη θέση πού κατέχει και κυρίως ομιλεί πολύ καλά γερμανικά και γαλλικά .

‘Ο ‘Αλέξανδρος είχε αγαθές σχέσεις με τις ξένες διπλωματικές αποστολές. Για τη ρωσική δεν χρειάζεται να γίνει λόγος. Η αυστριακή πολιτική, εκείνη την περίοδο, εναρμονιζόταν πλήρως με τα ρωσικά σχέδια, και οι σχέσεις τού αυτοκράτορα ‘Ιωσήφ με την Αικατερίνη ήταν άριστες. Κύριος αντίπαλος , της ρωσικής και της αυστριακής πολιτικής παρέμενε ό γαλλικός παράγων και το γεγονός ότι ό ‘Αλέξανδρος εξασφάλισε ευμενή μεταχείριση και από τούς Γάλλους διπλωμάτες, ήταν μια σημαντική προσωπική του επιτυχία, για την οποία προφανώς αξιοποίησε την τεκτονική του ιδιότητα .

Στο μέτωπο των ρωσοτουρκικών σχέσεων, μετά τό τέλος τού πολέμου, η κατάσταση έδειχνε επιφανειακά ομαλή. ‘Η τουρκική πλευρά προσπαθούσε να αναθεωρήσει τούς δυσμενείς γι’ αυτήν όρους τής συνθήκης τού 1774 και να αμβλύνει τις επιπτώσεις τους.
‘Η ρωσική πλευρά αντίθετα ήθελε να κατοχυρώσει και να επεκτείνει τις επιτυχίες της. “Έτσι από την αναγνώριση τής αυτονομίας τής Κριμαίας ό σουλτάνος μία ωραία πρωία βρέθηκε υποχρεωμένος να αναγνωρίσει την ντεφάκτο προσάρτηση της Χερσονήσου στην τσαρική αυτοκρατορία.
Στις σκληρές διαπραγματεύσεις για αυτά τα επίμαχα θέματα, τό Ι783 και τό 1784, ό μέγας δραγομάνος ‘Αλέξανδρος Ιωάννη Μαυροκορδάτος είχε ενεργό συμμετοχή .

“Όσο καλά προχωρούσε στον διπλωματικό στίβο ο ένας ‘Αλέξανδρος, άλλο τόσο πήγαινε άσχημα ο συνώνυμος και εξαδελφός του, ο ‘Αλέξανδρος Κωνσταντίνου Μαυροκορδάτος , ό επονομαζόμενος Ντελήμπεης, που ήταν ηγεμόνας της Μολδαβίας και ήρθε σε ρήξη με τους Αυστριακούς.
Καθαιρέθηκε στις 12 Ιανουαρίου 1785 και την ίδια ημέρα τοποθετήθηκε ηγεμών ο Αλέξανδρος του Ιωάννη, κερδίζοντας την «κούρσα» από τον αντίπαλο του, από το «κόμμα» των Σούτζων, Αλέξανδρο Καλλιμάχη, που έγινε όμως μέγας δραγουμάνος.

Ο Ηγεμόνας

Ο νεοδιορισμένος ηγεμόνας χαρακτηριζόταν στην αναφορά πρέσβη της Αυστρίας ως «άνθρωπός ήπιος, λογικός, εξευγενισμένος αυτό την μακρά παραμονή του στην Ρωσία, και έμπειρος των πραγμάτων». Στην αναφορά του πρέσβη της Βενετίας επισημαίνεται επίσης η παραμονή του στην αγία Πετρούπολη και το ότι είχε κερδίσει την εύνοια της αυτοκράτειρας. Θετική ήταν και η στάση τής γαλλικής αποστολής στην Πόλη, και ο Γάλλος πρεσβευτής τού παραχώρησε τον νεοφερμένο αποθηκάριο τής πρεσβείας d’Ηauterive για να υπηρετήσει ως γραμματικός τού ηγεμόνα.
Με αυτές τις ευνοϊκές προϋποθέσεις, με εξασφαλισμένη την υποστήριξη του βεζίρη Χαλίλ Χαμίντ ,με τό βαρόμετρο τής πολιτικής συγκυρίας γενικά σταθερό, ‚ένας ακόμα Μαυροκορδάτος με αναμφισβήτητα προσόντα έφτανε στο ύπατο φαναριώτικο αξίωμα με καλούς οιωνούς.
Επιπλέον, αυτός ό απόγονος των Μαυροκορδάτων φαίνεται να ‚είχε κατάκτηση μία θέση και ορισμένο κύρος στον κόσμο των γραμμάτων. Ήδη από τις αρχές τής δεκαετίας τού 1780 κυκλοφορούσαν δικά του στιχουργήματα στις χειρόγραφες ανθολογίες τής εποχής.

Ο Αλ. Ιω. Μαυροκορδατος διορίστηκε ηγεμόνας στις 12 Ιανουάριου 1785 και στις 14 Φεβρουαρίου ξεκίνησε για το Ιάσιο, όπου έφθασε στο τέλος του μήνα.
Η συνοδεία του, 100 άμαξες με 300 άτομα μπήκε στο Ιάσιο στις 11 Μαρτίου.
Λίγο μετά, έφθασαν και τα «κακά μαντάτα» από την Κωνσταντινούπολη, για την καθαίρεση του Βεζίρη Χαλίλ Χαμίντ, που αρχικά εξορίστηκε, αλλά αποκεφαλίστηκε τον Απρίλιο στην Τένεδο, όπου τον πρόλαβε ο δήμιος .
Την έξωση τού βεζίρη ακολούθησαν πολλές αλλαγές σε όλα τα επίπεδα. Αντικαταστάθηκε ό μουφτής και καθαιρέθηκε ό Ρεις έφέντης (υπουργός ‘Εξωτερικών) Ισμαήλ πασάς , που και αυτός καρατομήθηκε.
Στους διπλωματικούς κύκλους επικράτησε η εντύπωση πώς θα ακολουθήσουν εκκαθαρίσεις σε όλα τα παρακλάδια τού διοικητικού μηχανισμού, πού θα θίξουν και τις ηγεμονίες.
Ο Γάλλος πρέσβυς στην αναφορά του προς το Παρίσι, στις 13 Μαΐου 1785, έγραφε : «Οι εχθροί τού άτυχου Χαλίλ πασά θέλουν να εξοντώσουν όλους εκείνους πού ο πρώην βεζίρης ανέδειξε, και είναι πολύ αμφίβολο αν ό ηγεμόνας τής Μολδαβίας Μαυροκορδάτος θα μπορέσει να γλιτώσει» .

Η πτώση του Χαλίλ Πασά ήταν έργο μιας νέας ομάδας, με επικεφαλής τον αρχηγό τού στόλου Χασάν πασά, που είχε την γαλλική υποστήριξη, και που επεδίωκε τον ουσιαστικό αναπροσανατολισμό της τουρκικής πολιτικής, και κυρίως την «ρεβάνς», από τους Ρώσσους.
Τα πράγματα όμως, προχώρησαν με οθωμανικούς ρυθμούς και έτσι ο Μαυροκορδατος, πήρε παράταση ζωής ως τον Δεκέμβριο του 1786, αν και στην Κωνσταντινούπολη επιστρατεύθηκε και ο πατριάρχης, για να ζητήσει από την Πόρτα, την καθαίρεση του.
Σημαντική, υπέρ του Αλέξανδρου ήταν η προσπάθεια του Μίσογλου, που είχε χρήματα και ήξερε να βρίσκει και να επηρεάζει φίλους στην τουρκική αυλή.

Ο Μαυροκορδατος σαν ηγεμόνας ‘έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον, για την ‘Ακαδημία τού ‘Ιασίου, και για τα κοινωφελή , και τα σχολικά Ιδρύματα τής Κωνσταντινούπολης. Επί αυθεντίας τού ‘Α. Μαυροκορδάτου , εκπονήθηκε στην αυλή τού ‘Ιασίου, με πρωτοβουλία και με την «αυτό-επιστασία» τού βοεβόδα, τό «Λεξικόν τρίγλωσσον τής Γαλλικής, ‘Ιταλικής και Ρωμαϊκής διαλέκτου που τυπώθηκε, από τον Γ. Βεντότη στην Βιέννη τό 1790.
Για τη σημασία και τό εύρος τής προσπάθειας έγραψε ό Ι. Κοδρικάς: «‘Υπέρ τούς τριάκοντα μεταφρασταί οι μεν αυλικοί, οι δε εκ των εντοπίων ευγενών, και πολλοί μαθηταί τής έν ‘Ιασίω Αυθεντικής Σχολής συνήργησαν εις την σύνταξιν αυτού τού λεξικού. »
‘Η μεγάλη αυτή συμμετοχή εξηγεί, κατά τον Κοδρικά, τα λάθη, την γλωσσική ακαταστασία και τα αλλά ελαττώματα τής έκδοσης.
Το φθινόπωρο του 1786 στην Πόλη , ή φιλοπόλεμη μερίδα είχε επικρατήσει ολοκληρωτικά. Στην εξωτερική πολιτική ή ομάδα υιοθετούσε όλο και πιο σκληρή γραμμή και ετοιμαζόταν για τον πόλεμο τού 1787.
Σε αλλεπάλληλες διαβουλεύσεις και συσκέψεις εξετάσθηκε ο κατάλογος των απαιτήσεων , για την Κριμαία, τον Καύκασο, και την ελεύθερη ναυσιπλοΐα, πού έχει φέρει από την αγία Πετρούπολη ό ειδικός απεσταλμένος τής τσαρίνας Λάσκαροφ.
Η τουρκική πλευρά αρνήθηκε και την παραμικρή παραχώρηση.
‘Η ισορροπία, στο εσωτερικό και στην εξωτερική πολιτική, πού είχε ευνοήσει κάποτε την άνοδο τού ‘Α. Μαυροκορδάτου στα ανώτερα αξιώματα, τώρα είχε ανατραπεί αμετάκλητα.
Το κλίμα έντασης πού επικράτησε, επέτρεπε την αναθεώρηση προηγούμενων δεσμεύσεων και υποχρεώσεων και ευνοούσε κάθε είδους αυθαιρεσία.
‘Η έξωση, ή καθαίρεση τού Άλεξανδροβόδα άπό τήν αυθεντία τής Μολδαβίας ανακοινώθηκε στην Πόλη στις 3 (14)Δεκεμβρίου 1786 καί έφτασε Ιάσιο 9 μέρες μετά. ‘Αντικαταστάτης τού Μαυροκορδάτου διορίστηκε ό ‘Αλέξανδρος ‘Υψηλάντης.
‘Ο Μαυροκορδάτος δεν επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη.
Την νύχτα τής 25ης προς την 26η ‘Ιανουαρίου τού 1787, μετά από συνεννόηση με τον Ρώσο πρόξενο στο ‘Ιάσιο, έφυγε με κατεύθυνση προς τον Βορρά.Το βράδυ τής 27ης πέρασε τον Δνείστερο καί εισήλθε στο πολωνικό έδαφος. Λίγες μέρες αργότερα έφτασε στις όχθες τού Δνείπερου, για νά ζητήσει προστασία της Αικατερίνης καί νά βρει καταφύγιο στην ρωσική επικράτεια .
Μαζί του ήταν 30 άτομα. Ανάμεσα τους ο Ανώνης Ζαγοραίος ο μετέπειτα Ρήγας Φεραίος, ο οποίος πρωταγωνιστεί στην τρίτη ιστορία του μυθιστορήματος του Μαυροκορδάτου, «Ερωτος Αποτελέσματα», που εκτιλύσσεται στην Πολτάβα τόπο της πρώτης εγκατάστασης του φυγάδα (Φιραρή) ηγεμόνα, στην ρωσική επικράτεια . Αργότερα ο «φυγάδας» εγκαταστάθηκε στο Ελισαβετογκράντ στην Χερσώνα , όπου είχε επαφές με τον Ευγένειο Βούλγαρη.
Στο πλαίσιο τής προετοιμαζόμενης σύρραξης, άπό τόν Μάρτιο ως τον Αυγουστο τού 1787 (οπότε ή Τουρκία κήρυξε τόν Πόλεμο κατά τής Ρωσίας), το ζήτημα του Μαυροκορδάτου περιελήφθη στις διακοινώσεις, και τα τελεσίγραφα των αντιπάλων .
Η τουρκική πλευρά ζητούσε να της παραδοθεί ο φυγάδας έκπτωτος ηγεμόνας, αλλά αντιμετώπισε την κατηγορηματική άρνηση της Τσαρίνας.
Στο πολεμικό «μανιφέστο» τής Αικατερίνης πού δόθηκε στην δημοσιότητα τον Σεπτέμβριο τού 1787, γινόταν αναφορά στον φόνο τού ηγεμόνα Γρηγορίου Γκίκα (τό 1777) και υπογραμμιζόταν πώς και ό ‘Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος κινδύνευσε να έχει την ιδία τύχη ,και γι’ αυτό «ζήτησε προστασία στους κόλπους της ορθοδόξου εκκλησίας μας , ή οποία και τού έδωσε άσυλο, πως είχε υποχρέωση.

Με το κείμενο αυτό, λίγους μήνες μετά την εσπευσμένη φυγή από τό ‘Ιάσιο, ή υποθέσει «Μαυροκορδάτου» πήρε διεθνή διάσταση καί ό ίδιος ό ‘Αλέξανδρος αναγνωρίστηκε επισήμως ώς θύμα τού οθωμανικού δεσποτισμού.

Η παρατεταμένη παραμονή τού Ά. Μαυροκορδάτου στον ρωσικό Νότο συνδεόταν με τις εξελίξεις του πολέμου. Τον Ιανουάριο του 1788, ακολούθησε δύναμη του ρωσικού στρατού που συγκεντρώθηκε στα σύνορα. Τον χειμώνα τού 1791, κατά τις διαπραγματεύσεις πού οδήγησαν στην συνθήκη τού ‘Ιασίου, η ρωσική πλευρά «απαίτησε», χωρίς μεγάλη επιμονή, την επιστροφή στον ηγεμονικό Θρόνο της Μολδαβίας του πρώην «αυθέντη», πράγμα που δεν δέχθηκαν οι Τούρκοι ..

‘Ορισμένες ευρωπαϊκές διπλωματικές υπηρεσίες επέμεναν, ακόμα και πολύ
αργότερα να θεωρούν τον έκπτωτο αύθέντη κάτι σαν εφεδρεία της τσαρικής πολιτικής στην περιοχή.
Το 1795 σε μιά αναφορά του Γάλλου πρέσβη από την Πόλη προς την «Επιτροπή Κοινής Σωτηρίας» στό Παρίσι, αναφέρεται «συνωμοσία για εξέγερση στη Μολδαβία», με επικεφαλής, τον φυγάδα πρώην ηγεμονία.
Οι πληροφορίες αυτές πρέπει συνδέονταν με την δραστηριότητα του «Φοίνικα» που είχε δημιουργήσει στην Οδησσό ο Μαυροκορδατος, αλλά και τις δραστηριότητες του Ρήγα που συνδεόταν με τον Φοίνικα.

Στο μεταξύ, από τον Σεπτέμβριο τοϋ 1792 ο Φιραρής είχε μετοικήσει στή Μόσχα, έχοντας τήν εύνοια τής αυλής τής Πετρούπολης και ετήσιο εισόδημα 12000 ρούβλια

Το 1812, με την πυρκαγιά της Μόσχας καταστράφηκε το σπίτι του και μετά τον πόλεμο, ο Τσάρος Αλέξανδρος Α’ ικανοποίησε το αίτημα τού πρώην ηγεμόνα για αποζημίωση, αύξησε το επίδομα και του παραχώρησε μεγάλο κτήμα στο χωριό Βσεσβαστσκογιε στην περιφέρεια της Μόσχας.
Τ
ο 1816. ή έφημερίδα τής Βιέννης ‘Ελληνικός Τηλέγραφος δημοσίευσε την είδηση ότι «η θυγάτηρ τού πρώην αύθέντου της Μολδαυίας Μαυροκοριδάτου Αικατερίνη εχειροτονήθη αύλικόν κοράσιον πλησίον τής αύτοκρατορίσσης».

Η Αικατερίνη ήταν παιδί από τον τρίτο γάμο του με την ρωσίδα αριστοκράτισσα ‘Αλεξάνδρα Λβόβνα Σάντι που έγινε στο τέλος τού 1795 στην Μόσχα ,αφού πήρε επιτέλους με τη βοήθεια της ρωσικής διπλωματίας το διαζύγιο από τη Δόμνα Ζαφείρα Καρατζά.,
Η Αικατερίνη γεννήθηκε τούς Τελευταίους μήνες τού 1798

Ο Μαυροκορδάτος έπρεπε να φροντίζει όμως και για ένα άλλο παιδί του ,εξώγαμο ,προϊόν του δεσμού του με τη Ταρσή, ένα κορίτσι από την Κεα ,πού ήταν ερωμένη του από την Κωνσταντινούπολη. Το παιδί αυτό τού ‘Αλέξανδρου ήταν ο ‘Ιβάν Άλεξάντροβιτς Γκουλιάνοφ, πού προσελήφθει στο ρωσικό διπλωματικό σώμα, το 1805 ενώ παράλληλα αφιερώθηκε και στην επιστήμη τής γλωσσολογίας, πού ήταν το μεγάλο πάθος τής ζωής του.
Ο Ιβάν, πού πήρε το όνομα του παππού του, γεννήθηκε στην Μολδαβία τό 1786,λιγο πριν την πτώση του Αλέξανδρου, και ο ηγεμόνας διασφάλισε μητέρα και παιδί στέλνοντας τους προσωρινά στην Κέα. Μόλις τακτοποιήθηκε στην Ρωσία κανόνισε το ταξείδι τους στην Μόσχα.
‘Ο πρώην ηγεμόνας δεν θέλησε να αναγνωρίσει το εξώγαμο παιδί του με μία από τις θεσμοθετημένες διαδικασίες, αλλά προτίμησε ένα δικό του πρωτότυπο μέσο υίοθεσίας.
Στόν ύπηρεσιακό φάκελο το Γκουλιάνοφ σώζεται το επίσημο πιστοποιητικό του Μαυροκορδάτου σύμφωνα με το ‚οποίο ‘ό πρίγκιψ ‘Αλέξανδρος βεβαίωνε ‚ότι ο Γκουλιάνοφ καταγόταν από μολδαβούς ευγενείς, ‚ότι ‘έμεινε πολύ νωρίς ορφανός, και ότι τον πήρε υπό την προστασία του ,και τον έφερε μαζί του στη Ρωσσία.
Τό πιστοποιητικό υπογράφθηκε τον ‘Ιούλιο το 1805, τίς μέρες δηλαδή πού ‘ό γιος τής Ταρσής και του Αλέκου διοριζόταν στην υπηρεσία τού υπουργείου ‘Εξωτερικών.
Ο ‘Ιβάν Άλεξάντροβιτς Γκουλιάνοφ είχε πολύ καλές σχέσεις μέ τον Πατέρα του και την ομοπάτρια αδελφή του Αικατερίνη .
Στό υπουργείο ‘Εξωτερικών, μετά τό 1815, είχε προϊστάμενό του τον ‘Ιωάννη Καποδίστρια, μέ τόν ‚όποϊο συνδέθηκε στενά , παρακολούθησε τον έλληνικό άγώνα καί βοήθησε ‚όσο μπορούσε.
Σώζεται έπιστολή του προς τον Καποδίστρια, ‚όπου ‘ό Γκουλιάνοφ πληροφορεϊ τόν μόλις έκλεγμένο Κυβερνήτη γιά τά άποτελέσματα φιλελληνικού έράνου, πού διόργάνωσε ο ιδιος στήν αγία Πετρούπολη, καθώς καί για τις ανάλογες προσπάθειες τής αδελφής του στη Μόσχα.
Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος ο Φιραρής πέθανε το 1819 στη Μόσχα. Την ίδια χρονιά στην Κέρκυρα απεβίωσε ο κόμης Αντώνιος Μαρία Καποδίστριας. πέθανε το 1819 στη Μόσχα. Την ίδια χρονιά στην Κέρκυρα απεβίωσε ο κόμης Αντώνιος Μαρία Καποδίστριας.