Οι Επαγγελματίες

Στις 23 Μαρτίου 1819 ένας Γερμανός φοιτητής σκότωσε τον θεατρικό συγγραφέα και σκηνοθέτη Κότζεμπι ,που ήταν φίλος του Γκαίτε, επειδή ανέπτυσσε δραστηριότητα κατά του εθνικιστικού ρεύματος που αναπτυσσόταν στα γερμανικά πανεπιστήμια.
Ο ρόλος αυτός του είχε ανατεθεί από τη Ρωσσία. Ο Κότζεμπι ήταν Ρώσσος πράκτορας.
Οι Ρώσσοι δεν ήθελαν την ενοποίηση της Γερμανίας γιατί έτσι η Πρωσία θα γινόταν πιθανός αντίπαλος ,από σύμμαχος και ουσιαστικά δορυφόρος της Ρωσσικής Αυλής.

Λίγο καιρό πριν ,στα 1818. ο Καποδίστριας είχε θέσει σε κυκλοφορία στη Δρέσδη, ένα φυλλάδιο που το είχε γράψει και το υπέγραφε ο στενός συνεργάτης του Στούρτζας, που φυσικά το είχε εγκρίνει και ο Τσάρος, και με το οποίο καταδικάζονταν τα εθνικιστικά κηρύγματα του Φίχτε που είχαν βρει μεγάλη απήχηση στους 13.000 φοιτητές των 21 γερμανικών πανεπιστημίων. Ο Στούρτζας στάλθηκε στη Δρέσδη, από τον Καποδίστρια, μετά το συνέδριο του Άαχεν, ως « σταθμάρχης», για να συντονίζει τις εκεί ρωσσικές ενέργειες. Οι γερμανικές εφημερίδες της τότε εποχής έγραφαν μετά τον φόνο του Κότζεμπι, ότι ενεργούσε σε συνεργασία με τον Στούρτζα. Ο τελευταίος μόλις έμαθε ότι υπήρχε απόφαση και για τη δική του εκτέλεση έφυγε γρήγορα πίσω στη Ρωσσία.
Αυτό το σκάνδαλο κατασκοπείας, του 19ου αιώνα, μας επιβεβαιώνει ότι ο Καποδίστριας δεν ήταν μόνο διπλωμάτης αλλά ταυτόχρονα και επικεφαλής της τσαρικής υπηρεσίας πληροφοριών. Της αυτοκρατορικής κατασκοπίας. Αυτό βέβαια δεν είναι σημερινή ανακάλυψη . Τον 19ο αιώνα η κατασκοπία και η αντικατασκοπία ήταν εξάρτημα της διπλωματικής υπηρεσίας. Έχουμε μάθει με αντανακλαστικό τρόπο θα έλεγα να διακρίνουμε τους πράκτορες των Άγγλων ή των Αυστριακών στα δραματικά γεγονότα της ελληνικής επανάστασης, αλλά δεν έχουμε περιλάβει στις οι ιστορικές παραμέτρους της επανάστασης ότι πράκτορες είχαν και οι Ρώσσοι, πολλοί από τους οποίους ήταν Έλληνες και τους οποίους διηύθυνε και συντόνιζε μάλιστα ο Καποδίστριας.

Αρκετά πριν αναγνωρισθούν οι διπλωματικές του ικανότητες , ο Καποδίστριας είχε καταξιωθεί στην συλλογή πληροφοριών. Οι πρώτες μεγάλες επιτυχίες του, που τον βοηθήσαν να ανέβει στη ρωσσική ιεραρχία ήταν στον τομέα τα κατασκοπίας. Το δίκτυο συλλογής πληροφοριών που ο Καποδίστριας άρχισε να «στρώνει» από το Βουκουρέστι το 1813 μέσα από το διπλωματικό γραφείο της στρατιάς του Δούναβη με τον διορισμό «πολλών προξενικών πρακτόρων», και το οποίο συνέχισε να λειτουργεί και όταν η στρατιά στράφηκε κατά του Ναπολέοντα ,παρείχε τη βάση των εκθέσεων που συνέτασσε ο Καποδίστριας, και οι οποίες του εξασφάλισαν την προσοχή του Τσάρου. Ο ίδιος στο υπόμνημά του( 1) προς τον Τσάρο Νικόλαο αναφέρει: « Οι ομόδοξοι της Ρωσσίας εν τη Ανατολή εβεβαιώθησαν επίσης περί της και έν τω μέλλοντι αναλλοιώτου, Ρωσσικής προστασίας, διά του διορισμού πολλών προξενικών πρακτόρων, οίτινες απεστάλησαν άνευ αναβολής εκ του αρχηγείου του στρατού του Δουνάβεως, ως και δια των οδηγιών αίτινες εδόθησαν εις τους πράκτορας τούτους». Όλες αυτές οι ενέργειες αναφέρθηκαν από τον Τσιτσαγκόφ στον Αυτοκράτορα ο οποίος εκφράζοντας την επιδοκιμασία του, έγραφε ο Καποδίστριας, του απένειμε τον βαθμό του conseiller d’ etat actuel.

Η πρώτη τοποθέτηση του Καποδίστρια τη Βιέννη, ως υπεράριθμου ακολούθου, όπως είδαμε εκτιμήθηκε από τους Αυστριακούς σαν κατασκοπευτικού χαρακτήρα, ενώ και η μεγάλη «διπλωματική» του αποστολή στην Ελβετία, του ανατέθηκε , ακριβώς επειδή είχε αποδειχθεί καλός κατάσκοπος και όχι επειδή είχε καταξιωθεί σαν διπλωμάτης στον πόλεμο. Εισήλθε μάλιστα στην Ελβετία σαν μυστικός πράκτορας, με ψευδώνυμο. Την διπλωματική του ικανότητα την απέδειξε αργότερα, όταν άρχισε το συνέδριο της Βιέννης. Αυτός ο συνδυασμός έκανε τον Τσάρο να τον θεωρήσει ως ,«τον δικό του Μέτερνιχ», ώστε να του αναθέσει την ταυτόχρονη διεύθυνση της ρωσσικής εξωτερικής πολιτικής και της ρωσσικής κατασκοπίας και αντικατασκοπίας.
Διαπιστώνουμε λοιπόν, ότι οι αναφορές για την εξωτερική ασφάλεια της αυτοκρατορίας , από το δίκτυο των «πρακτόρων», έφθαναν στον Καποδίστρια, καθώς και οι εκθέσεις της αστυνομίας για την δραστηριότητα των ξένων διπλωματικών αποστολών και των ξένων υπηκόων . Επομένως ήταν εντός των πλαισίων των υπηρεσιακών καθηκόντων του να ενημερώνει τον Τσάρο για τις κινήσεις της ομάδας της Οδησσού.