Οι οικογενειακοί μύθοι ως πηγή Ιστορίας

Ο πατέρας μου, μου μετέφερε ότι αποκτήσαμε το προσωνύμιο «Χατζάρας», από την μεγάλη «Χατζάρα» του προπάππου μας που «πολέμησε μαζί με το Μοροζίνη στην Πελοπόννησο και ανδραγάθησε μαχόμενος στην «Πύλη της Στεριάς» κατά την πολιορκία του Ναυπλίου το 1715. 

Ο Σάθας ανέφερε στον στρατό του Μοροζίνη τους αρματολούς της Στερεάς, Αγγέλη, Σουμίλα ή Βλάχο , Πάνο Μεϊντάνη και τον Χορμόπουλο από τα Άγραφα και ορισμένους Μανιάτες. Όσο και αν ερεύνησα , «Χατζάρας» στην Πελοπόννησο δεν υπήρχε.
 Αντίθετα, το όνομα Χατζάρας, είναι διαδεδομένο στη Στερεά. Βρήκα και την κρήνη του Χατζάρα στη Λευκάδα. 

Όταν βρέθηκε το χαμένο το 1941 δημοτολόγιο του Ναυπλίου, πέρασα τρεις ημέρες στο υποκατάστημα των Γενικών Αρχείων του Κράτους στην Πρόνοια, και βρήκα στην πρώτη απογραφή του 1826, τη Μαρία χήρα Δημητρίου Χατζάρα με το ορφανό Παναγιώτης. 
Ο Δημήτριος Χατζάρας ήταν στην φρουρά του Μεσολογγίου και σκοτώθηκε στην Έξοδο, και ήταν από το Ξηρόμερο. 

Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός όταν πέρασε από το Ξηρόμερο το 1769 έμεινε στα «Χατζαρέικα σπίτια».

 Κατά τον Έκτο Βενετοτουρκικό πόλεμο από το 1684 στην περιοχή Βάλτου - Ξηρομέρου κυριαρχούσε ο Πάνος «Μεϊντάνης», συνεργαζόμενος με ντόπιους οπλαρχηγούς. Τέτοιος ήταν και ο «Χατζάρας», που αναφέρεται στις μισθοδοσίες των Βενετών και ο οποίος είτε έχτισε την «Κρήνη του Χατζάρα» στη Λευκάδα είτε σκοτώθηκε κοντά σε αυτή, ειτε σκοτώθηκε το 1715 κατά την Άλωση του Ναυπλίου.
 Ο Μεϊντάνης αποκεφαλίστηκε από τους Τούρκους στο Γαρδίκι τα Χριστούγεννα του 1700.

 Ο Χατζάρας, από το Ξηρόμερο, είναι πιθανό ως επαγγελματίας στρατιώτης να υπηρετούσε στην φρουρά του Ναυπλίου της οποίας διοικητής ήταν ο Αθηναίος Λεονάρδος Ταρωνίτης, και είναι πολύ πιθανό να σκοτώθηκε στην Άλωση, από την οποία επέζησαν ελάχιστοι .
 Η οικογένεια του όμως, θα έπρεπε να βρίσκεται είτε στα Επτάνησα είτε στο Ξηρόμερο, και έτσι δημιουργήθηκε για αυτόν ένας προφορικός μύθος. 

Οι οικογενειακοί μύθοι έχουν βάση Αληθείας , αλλά και προσθήκες και «δάνεια». 

Ο «Χατζάρας» πολεμούσε τους Τούρκους αλλά στη Ρούμελη και κατέβηκε ως Χατζάρας στην Πελοπόννησο.

 Ως αρχικό όνομα πριν την «μετονομασία»,έχω ακούσει από άλλες οικογένειες, «Χατζαραίων» το «Αναγνωστόπουλοι», αλλά δεν διασταυρώνεται. 

Οι προφορικές «παραλλαγές» λοιπόν, κτίζονται επί ενός πραγματικού ιστορικού θεμελίου. 

Σπύρος Χατζάρας