Ο άνθρωπος του Καποδίστρια Ματθαίος Μιντσιάκης

Ο Ματθαίος Μιντσιάκης του Ιακώβου, ήταν άνθρωπος των Καποδίστρια,
και μέλος της Επαναστατικής Εταιρείας της Κέρκυρας. Συνόδευε τον Ιωάννη Καποδίστρια στο Βουκουρέστι. 
Ο Ιωάννης αναφέρθηκε στον Μιντσιάκη για πρώτη φορά στην τρίτη επιστολή του από το Βουκουρέστι, προς τον πατέρα του, της 24ης Ιουνίου /7ης Ιουλίου 1812, στην οποία ανέφερε:
«Είμαι εγκατεστημένος εις την εξοχήν παρά τή Α. Ε. Έχω έναν οικίσκον πού συνορεύει μέ ωραίον κήπον. Κατοικώ έν αιτώ με τον Μιντσιάκη, όστις εκτελεί πάντοτε παρ' έμοί καθήκοντα οικογενειάρχου. Χωρίς την βοήθειαν του θά ήμην κατά τήν ώραν ταύτην πολύ άσχημα από οικονομικής απόψεως».
Ο Μιντσιάκης εμφανιζόταν δηλαδή, ως ο Μπάτλερ του Κόμη.
Η επόμενη αναφορά του Ιωάννη Καποδίστρια στον Μιντσιάκη, έγινε στην επιστολή της 19ης Νοεμβρίου/1ης Δεκεμβρίου 1812, και με αυτήν ο Ι. Καποδίστριας πληροφορούσε τον πατέρα του ότι ο Μιντσιάκης, «που τον αγαπούσε πολύ», διορίστηκε Γενικός Πρόξενος στην Πάτρα. Στην επιστολή του ο Ιωάννης δικαιολογούσε την «Αθώα αλληλογραφία» του με τον πατέρα του, και ανέφερε: «…είμαι πάντοτε παρά τή Α. Ε. τω Ναυάρχω Τσιτσαγκώφ, καί ευχαριστημένος από τάς περιποιήσεις μέ τάς όποιας μέ τιμά. Ή υγεία μου είναι άριστη. Ή ζωή μας είναι κοπιώδης. Αλλά ποίος ζή χωρίς νά έργάζεται, καί ποίος δύναται νά έλπίζη νά ζήση καλύτερα μένων μέ τάς χείρας εσταυρωμένος. Η έλπίς νά κερδίσω τήν άνάπαυσιν μίαν φοράν δέν είναι άβάσιμος. Τό πάν τό υπόσχεται. Τουλάχιστον όσα έχω ίδει καί βλέπω καθημερινώς τό άποδεικνύουν επαρκώς.Αύται αί όλίγαι γραμμαί θά Σας διαβιβασθώσιν υπό του Μιντσίακη, όστις διωρίσθη Πρόξενος είς Πάτρας. Αυτός μέ άγαπά πολύ καί έλπίζω ότι θά θελήση νά μου δώση μίαν πειστικήν άπόδειξιν τούτου έπιφορτιζόμενος μέ τήν άθώαν άλληλογραφίαν μου, ή όποία δέν άποβλέπει είς άλλο , ειμή νά Σας δίδη τάς προσωπικάς μου ειδήσεις καί νά Σας ζητή τάς ίδικάς Σας καί έκείνας τών ιδικών μας».

Η επόμενη αναφορά του Ιωάννη Καποδίστρια έγινε στις 15/27 Δεκεμβρίου 1812 από την Γκέσνα , σε απόσταση δυο μιλίων από τις όχθες του Νιέμεν.

«Επί των όχθων σχεδόν του Νιέμεν έλαβον τόν Ύμέτερον άριθμόν 011 της 19ης Αυγούστου, μέσω Κωνσταντινουπόλεως. Ήμην άνευ έπιστολών σας από τριών μηνών. Ή ληφθείσα μέ παρηγόρησε μέ τό περιεχόμενόν της, και διά τόν λόγον οτι μου επιτρέπει νά ελπίζω τήν συνέχισιν τής Αλληλογραφίας μας. Η παρούσα θά Σας διαβιβασθη υπό του φίλου Μιντσιάκη ό όποιος είναι γενικός πρόξενος Πελοποννήσου και θά πρέπει κατά τήν ώραν ταύτην νά είναι εις τήν θέσιν του. Ό αυτός φίλος θά Σας κάμη νά λάβετε τήν γούναν. Τουλάχιστον εντεύθεν έδωσα όλας τάς άναγκαίας παραγγελίας προς τούτο και ελπίζω ότι θά έχουν έκτελεσθή άνευ βραδύτητος. Τό έσκέφθην από τήν στιγμήν καθ' ην ή ειρήνη επέτρεψε σχέσεις άμεσους έν Τουρκία. Ό αύτός φίλος Μιντσιάκης δύναται νά έπιφορτισθη άκολούθως διά τήν άλληλογραφίαν μας.
Και δέν άμφιβάλλω οτι ή φιλία τήν όποίαν αυτός πάντοτε μοί επέδειξε δέν θά έξασθενίση λόγφ των άποστάσεων. Ή κατάστασίς μου είναι ή αυτή. Είμαι πάντοτε παρά τή Α. Ε. τω Ναυάρχφ Τσιτσαγκώφ υπό τήν ιδιότητα του διευθυντού της διπλωματικής άρχιγραμματείας του.
Τόν συνώδευσα πάντοτε άπό τών όχθών τοϋ Δουνάβεως έως εδώ, και έλαβον τήν εύκαιρία νά ίδω πράγματα εξαιρετικά και γεγονότα απίστευτα. Ή ζωή τήν όποίαν διάγομεν είναι δύσκολος καί επίπονος.
Τό ψύχος πρό πάντων τήν καθίστα άκόμη πλέον άνιαράν.
Ή ύγεία μου έν τούτοις διετηρήθη πάντοτε καί χαίρω διπλασίως διά τούτο καί διότι τοιουτοτρόπως έπείσθην περί της δυνατότητος νά άνθέξω εις τόσον κόπον καί τόσας στερήσεις και διότι ημην εις θέσιν νά έκτελέσω τά καθήκοντά μου εις τρόπον ώστε ή Α. Ε. ήτο και έκδηλούται τώρα ύπερευχαριστημένος. Διά τήν ύπηρεσίαν τήν όποίαν παρέσχον εις Βουκουρέστιον ή Αύτοΰ Αύτοκρατορική Μεγαλειότης μέ έτίμησε μέ τόν βαθμόν του έν ενεργεία Συμβούλου Επικρατείας.
Όσον άφορα τό μέλλον δέν γνωρίζω καλώς τί πρόκειται νά γίνη δι' έμέ. Έφ' δσον όμως θά είναι δυνατόν νά έξαρτηθή άπό έμέ, θά επιδιώξω νά πλησιάσω κατά τό δυνατόν τήν οίκογενειακήν έστίαν….»

Ο Καποδίστριας παρά το γεγονός ότι είχε απομακρυνθεί από τον Αγία Πετρούπολη , κατόρθωσε τον Οκτώβριο   του 1823 , να τοποθετηθεί ο δικός του άνθρωπος, ο Ματθαίος Μιντσιάκης ως Εμπορικός Ακόλουθος στην Κωνσταντινούπολη, που ήταν όμως ουσιαστικά ο Επιτεταμένος. Η Πόρτα τον αποδέχτηκε  όταν επανελήφθησαν οι διπλωματικές επαφές της Ρωσίας με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, ως Εμπορικό Ακόλουθο. 
Έτσι ο Καποδίστριας παρακολουθούσε τις διπλωματικές εξελίξεις και καθοδηγούσε τον Μιντσιάκη.

Απόσπασμα επιστολής του Μιντσιάκη στις 8//20 Ιουνίου 1820 προς τον Νέσσελροντ

Οι αναφορές του Μιντσιάκη για τις εξελίξεις στην Ελλάδα είχαν μεγάλη προβολή στον Ρωσικό Τύπο.
Όταν με το πραξικόπημα του Δεκεμβρίου του 1825, απομακρύνθηκε από τον θρόνο ο Τσάρος Αλέξανδρος, και η ομάδα των «αγγλόφιλων» συμβούλων του, επέστεψαν στην εξουσία, μαζί με τον τσάρο Νικόλαο, οι οπαδοί του «πατριωτικού πολέμου».
Ο «Καποδιστριακός» πρώην πρέσβης της Ρωσίας στην Κωνσταντινούπολη,
και φανατικός «ρώσος πατριώτης» Γκριγκόρι Στρόγκανωφ, που και εκείνος μετά την αποχώρηση του Καποδίστρια από την υπηρεσία είχε ζητήσει και λάβει επ΄ αόριστον άδεια και ζούσε στην Δρέσδη, έσπευσε στην ρωσική πρωτεύουσα, και στις 30 Ιανουαρίου 1826, με υπόμνημα προς το Νικόλαο Α’, επανέφερε την πολιτική Καποδίστρια του 1822, επισημαίνοντας ότι οι όροι της συνθήκης του Βουκουρεστίου του 1812,είχαν παραβιαστεί από την Τουρκία, γεγονός που επέτρεπε την κήρυξη πολέμου που θα είχε την υποστήριξη όλου του ρωσικού λαού, και που θα οδηγούσε στη σωτηρία των χριστιανών Ελλήνων, από τις σφαγές που έκαναν οι Τούρκοι.
Ο Νικόλαος, αποδέχθηκε την εισήγηση και διέταξε τη συγκέντρωση στρατευμάτων στον Προύθο. Οι Ρότσιλντ μη έχοντας άλλα μέσα για να αποτρέψουν τον πόλεμο, έστειλαν στην Αγία Πετρούπολη τον Ουέλινγκτον,
για να προσφέρει στον Τσάρο την υποστήριξη της Αγγλίας για τη ρύθμιση του ελληνικού ζητήματος.
Η φίλο-«Καποδιστριακή» ομάδα, επειδή τα άλλα «διμερή», ζητήματα με την Τουρκία, όπως το «Σερβικό», το ζήτημα της ναυσιπλοΐας στα στενά, και το ζήτημα των Ηγεμονιών, ήσαν ανοιχτά, αγνόησε την αναμενόμενη άφιξη Ουέλινγκτον στην Αγία Πετρούπολη, και κοινοποίησε στις 17 Μαρτίου/29 Μαρτίου 1826, δια του επιτετραμμένου στην Κωνσταντινούπολη Ματθαίου Μιντσιάκη, τον άνθρωπο του μηχανισμού της Φιλογένειας, ένα σύντομο τελεσίγραφο στην Πύλη, που απαιτούσε την αποστολή εντός έξι ημερών διαπραγματευτών στα σύνορα, για τη διευθέτηση του Σερβικού ζητήματος και την εκτέλεση των εγγυήσεων προς τις παραδουνάβιες ηγεμονίες.
Στο Λονδίνο επικράτησε πανικός.
Έτσι προέκυψε το Πρωτόκολλο της Αγίας Πετρούπολης, που υπέγραψαν στις
23 Μαρτίου/4 Απριλίου 1826  ο Ουέλινγκτον, ο Νέσσελροντ και ο πρίγκιπας Λίβεν, ο ρώσος πρέσβης στο Λονδίνο. Το αγγλο-ρωσικό πρωτόκολλο, αφορούσε μόνο στο ζήτημα των Ελλήνων, και οι δύο Δυνάμεις συμφωνούσαν να επέμβουν μεσολαβητικά για τη δημιουργία Ελληνικού Κράτους, που κατόπιν της επιμονής της Αγγλίας, θα ήταν φόρου υποτελές στο Σουλτάνο, για να μην ανατραπεί το «στάτους κβο».

Ο Καποδίστριας, απέρριψε τον όρο του Ουέλινγκτον, και για αυτό έγραφε στον Κολοκοτρώνη και τον Καραϊσκάκη, «Να μη δώσετε ακρόαση, αν σας προτείνουν υποταγή εις τον σουλτάνο, και να αποκριθείτε ότι με το σπαθί μας θα υπογράψουμε την ελευθερία και την ανεξαρτησία μας ή τον θάνατόν μας. Να μη φοβηθείτε τίποτε, και να επιμείνετε εις την απόφαση σας, επειδή δεν μπορούν να πράξουν τίποτα εναντίον των δικαίων τής Ελλάδος, αρκεί να μη ενδώσετε σεις οι ίδιοι εις την υποταγή».

Η Αγγλία, για να εμποδίσει την ανεξαρτησία της Ελλάδος έθετε το ζήτημα της «αποζημίωσης» των Τούρκων, μέσω δανείου, για τις περιουσίες τους στην Πελοπόννησο, όπως έκανε αργότερα για την Αττική, και ο Καποδίστριας ανασκεύασε τις προτάσεις αυτές με υπόμνημα του Μιντσιάκη της 10ης/22ας Απριλίου 1826, προς τον Νέσσελροντ, το οποίο κοινοποιήθηκε στην κυβέρνηση του Λονδίνου. 

Το υπόμνημα Μιντσιάκη ανέφερε ότι, η εξαγορά των τουρκικών περιουσιών στον Μοριά, τόσο των ιδιωτικών όσο και εκείνων που ανήκουν στα τζαμιά, και στα φιλανθρωπικά ιδρύματα της πρωτεύουσας, σύμφωνα με το σύστημα των Βακουφιών , θα απαιτούσε αναγκαστικά τεράστια ποσά. Σύμφωνα με ένα κατά προσέγγιση υπολογισμό, οι τουρκικές περιουσίες αποτελούν σχεδόν δύο τρίτα της Χερσονήσου, και καλλιεργούνταν αποκλειστικά από τον ελληνικό πληθυσμό. Μόνον οι προεστοί στις πόλεις ή τα χωριά οποίος κατείχαν οποιαδήποτε ιδιοκτησία.
Οι πλουσιότεροι ιδιοκτήτες μεταξύ αυτών ήσαν οι Δεληγιαννόπουλοι στο Μυστρά, ο Νοταράς στην Κόρινθο, ο Ζαΐμης στα Καλάβρυτα, και ο Λόντος στο Αίγιο. Στην Αττική, και στις άλλες ηπειρωτικές επαρχίες της ηπείρου, οι ακίνητες περιουσίες είναι μοιρασμένες σχεδόν στην ίδια αναλογία. Στην Κρήτη , την Κύπρο, τη Ρόδο, τη Χίο , και τη Μυτιλήνη, που μέχρι σήμερα βρίσκονται στην κατοχή των Μωαμεθανών, οι Τούρκοι έχουν επίσης πολυάριθμες περιουσίες. Στο υπόλοιπο των νησιών του Αρχιπελάγους, οι Τούρκοι δεν εγκαταστάθηκαν ποτέ, και συνεπώς δεν υπήρχαν εκεί τουρκικές περιουσίες και η γη ανήκε απολύτως στους Έλληνες. Αλλά αυτά τα νησιά, καθώς το μεγαλύτερο μέρος των ακινήτων των πόλεων και των χωριών αποτελούν προίκα ορισμένων από τις Σουλτάνες, ή δεσμεύονται να εφοδιάζουν την Σεράι με ορισμένη ποσότητα από την παραγωγή τους, είτε από τα προϊόντα που κατασκευάζουν. Θα ήταν, επομένως, αναγκαίο να ενσωματωθούν στον λογαριασμό αυτό μέρος των εσόδων του Khasne (το ιδιωτικό θησαυροφυλάκιο του Σουλτάνου). Λυπούμαι που δεν κατέχω για να δώσω ικανοποιητικές πληροφορίες για τη συγκριτική αξία του συνολικού ποσού, που θα απαιτούσε η χρηματική αποζημίωση αυτών περιουσιών. Αλλά, μετά όλα όσα έχουν εκτεθεί, δεν μπορεί κανείς κρύψει το γεγονός ότι πρέπει να είναι πολύ σημαντική.
Έχω την τιμή να επισυνάψω ένα κατά προσέγγιση σχέδιο του ποσοστού των τουρκικών περιουσιών στον Μοριά πριν τα προβλήματα του 1821, και των περιουσιών που κατείχαν οι Έλληνες στις ίδιες Επαρχίες. Κόρινθος, 80% Τούρκοι-20% Έλληνες , Άργος, 30% Τούρκοι-70% Έλληνες ,Napoli di Romania (Ναύπλιο) 100% Τούρκοι, Κρανίδι και Καστρί, 20% Τούρκοι-80% Έλληνες , Άστρος και Κυνουρία, 20% Τούρκοι-80% Έλληνες,Malvoisia (Μονεμβασιά) ,80% Τούρκοι-20% Έλληνες, Μυστράς, 60% Τούρκοι-40% Έλληνες, Καλαμάτα,30% Τούρκοι-70% Έλληνες, Μάνη 100% Ελληνες, Κορώνη 70% Τούρκοι-30% Έλληνες , Μεθώνη 70% Τούρκοι-30% Έλληνες, Ναυαρίνο, 70% Τούρκοι-30% Έλληνες, Γαργαλιάνοι και Φιλιατρά, 30% Τούρκοι-70% Έλληνες, Αρκαδία, 60% Τούρκοι-40% Έλληνες, Λεοντάρι, Λαγγάδια, 50% Τούρκοι-50% Έλληνες, Πύργος,50% Τούρκοι-50% Έλληνες, Γαστούνι, 70% Τούρκοι-30% Έλληνες, Φανάρι,70% Τούρκοι-30% Έλληνες, Μπαρδούνια 100% Τούρκοι, Τριπολιτσά, 80% Τούρκοι-20% Έλληνες, Καλάβρυτα, 30% Τούρκοι-70% Έλληνες, Vostizza (Αίγιο), 30% Τούρκοι-70% Έλληνες, Πάτρα, 30% Τούρκοι-70% Έλληνες
Η αγορά του συνόλου των τουρκικών περιουσιών , οι οποίες εδώ αποτιμώνται στα δύο τρίτα των καλλιεργούμενων εκτάσεων, και για την αποζημίωση των εσόδων του Σαραγιού , θα απαιτούντο τέτοια σημαντικά ποσά, που μπορεί κανείς να παραδεχθεί ότι στην κατάσταση της εξαθλίωσης και της ερήμωσης στην οποία βρίσκεται η Ελλάδα, το σύνολο των δημοσίων εσόδων θα ήταν ανεπαρκές για πολλά από τα επόμενα έτη, μόνον για την εξυπηρέτηση των τόκων του δανείου.

Ο Πίνακας Μιντσιακη των τουρκικών περιουσιών στην Πελοπόννησο.

Η αγγλική πολιτική, κινητοποίησε την Περσία για να αποσπάσει την προσοχή της Ρωσίας, αλλά η νίκη του στρατηγού Πάσκεβιτς τον Σεπτέμβριο του 1826 στο Ελισάβετπολ , απέδειξε ότι η Ρωσία μπορούσε και να συντρίψει την Περσία και να επιτεθεί εναντίον των Οθωμανών, και επομένως, για να αποτραπεί ο πόλεμος , οι Τούρκοι υπό την πίεση της Αγγλίας, υπέγραψαν στις 7 Οκτωβρίου 1826, τη συνθήκη του Άκκερμαν «ως συμπλήρωμα και επεξήγηση της συνθήκης του Βουκουρεστίου».
Ο Μιντσιάκης μετά τον ρωσσο-τουρκικό πόλεμο του 1828-1829 τοποθετήθηκε Γενικός Πρόξενος στο Ιάσιο και οι Ρουμάνοι τον αναφέρουν ως Matvei Lvovici Minciaki