Η Οικογένεια των Ντελή Γιαννόπουλων ήσαν συνεταίροι των Τούρκων

Η οικογένεια των Ντελή Γιαννόπουλων ήταν «νέο τζάκι» στην Πελοπόννησο και απέκτησε δύναμη και ισχύ μετά τα Ορλωφικά, οπότε τοποθετήθηκε Κοτζαμπάσης της επαρχίας της Καρύταινας και μετά Προεστός ο Ιωάννης ( Γερογιάννης) Δελη -Γιάννης.

Η ομάδα των νέων «αριστοκρατών» της Πελοποννήσου διαμορφώθηκε γύρω από το Γερογιάννη (Δεληγιάννη),τον Παπα-αλέξη και τον Αναγνώστη Παπατσιώνη που γύρω στα 1780 κατάφεραν να διοριστούν επίτροποι στις έξι επαρχίες της Πελοποννήσου, ( Καρύταινα,Φανάρι ( Ολυμπία), Αρκαδία, Νεόκαστρο, Καλαμάτα, και Εμπλάκια) ,που ηταν «φέουδα» (μαλικιαινά) της κόρης του Σουλτάνου Μουσταφά ΙΙΙ και αδελφής του Σελίμ ΙΙΙ Μπειάν.

Οι επίτροποι μάζευαν και απέδιδαν τα έσοδα της Σουλτάνας, τα οποία δεν υπόκειντο σε φορολογία.

Οι Ντελή Γιαννόπουλοι προσκολλήθηκαν στον Αλή Πασά, και επί της ηγεμονίας του Βελή Πασά , ο Γερογιάννης ανήλθε στην κορυφή των προεστώτων ως Μώρα Αγιάννης μαζί με τον Σωτήριο Λόντο.

Ταυτόχρονα ο Γερογιάννης φρόντισε με τα «σωστά» προξενιά στους γιους του να ενισχύσει την οικογένεια. . Κυριότερος γάμος ήταν αυτός του Κανέλλου με την κόρη του Αναγνώστη Παπατσιώνη, Βεκίλη του Μωριά στην Κωντινούπολη το 1806-1808.

Η ρήξη των Δεληγιάννηδων με τον Βελή συνέβη μετά το 1810, για οικονομικούς λόγους.Όταν εκείνος υποχρεώθηκε να εκστρατεύσει στην Βουλγαρία, για να πολεμήσει στον Ρωσο-τουρκικό Πόλεμο, θέλησε να καλύψει τις δαπάνες του στρατού του με έκτακτη φορολογία της Πελοποννήσου.

Το ποσό ήταν υπερβολικό για τα μέτρα της τοπικής οικονομίας και έφτανε τα 7 εκατ. γρόσια. Τότε, κινητοποιήθηκαν ο Γερογιάννης (Δεληγιάννης) μαζί με τον προεστό της Τρίπολης και δραγουμάνο του Μωριά, Σωτήριο Κούγια μαζί με τους Βεκίληδες, και σε συμμαχία με τους Τούρκους αγάδες που κακοπερνούσαν υπό τον Βελή , για να επιτύχουν τον διορισμό ενός νέου Πασά ώστε να γλιτώσουν τη φορολογία.

Στην κίνηση αυτή δεν ήταν σύμφωνος ο Λόντος, ο οποίος ειδοποιήσει για τις ενέργειες αυτές τον Βελή, ο οποίος πέτυχε να εκδοθεί φιρμάνι για την επιστροφή του στην Πελοπόννησο, όπου έφθασε τον Μάρτιο του 1812. Η εκδίκηση του Βελή ήταν σκληρή. Ο σχεδόν ταυτόχρονος θάνατος του Παπατσιώνη και του Ασημάκη Πόλου, των οποίων η περιουσία δημεύθηκε, δείχνει την έκταση των αντιποίνων του γιου του Αλή. Πρός την οικογένεια του Γερογιάννη όμως έδειξε αρχικά επιείκεια γιατί προσπαθούσε να ανασυγκρότηση την προηγούμενη συμμαχία τους με τους Λόντους.

Τον Ιούνιο του 1812 όμως, φυλάκισε τον Γερογιάννη μαζί με τον πρωτότοκο υιό του Θεόδωρο,τον Κούγια και άλλους και ζήτησε από την Πύλη την άδεια να τους εκτελέσει ως ενόχους σοβαρών εγκλημάτων. Τους έσωσε  η παρέμβαση της αδελφής του Σελίμ Σουλτάνας, την οποία πέτυχαν οι Βεκίληδες, Θάνος Κανακάρης, Παπααλέξης και Αναγνώστης Δεληγιάννης.

Σε εκείνη την δύσκολη στιγμή, ο Κανέλλος έστειλε στην Ζάκυνθο υπό την προστασία της Στοάς του Ρώμα, τα γυναικόπαιδα της οικογένειας μαζί με αρκετά χρήματα.

Το διάταγμα για την μετάθεση του Βελή στα Τρίκαλα έφθασε στην Πελοπόννησο στις 6 Αυγούστου 1812. Ο νέος Πασάς, Ιτσιελή Αχμέτ, ακλούθησε τις συμβουλές των αγάδων που ήσαν εχθροί του Βελή αλλά και του Γερεογιάννη και το 1813 καρατόμησε τον Σωτήριο Λόντο, ως υπεύθυνο για τις ενέργειες του Βελή κατά των Τούρκων .

Οι αλλαγές, στην πολιτική σκηνή της Κωνσταντινούπολης, είχαν την αντανάκλαση τους στον «μικρόκοσμο» της Πελοποννήσου. Ο Ιτσιελή Αχμέτ Πασάς ανήκε στον κύκλο των ανθρώπων του Βεζύρη Χαλέντ Εφέντη, ο οποίος ανατράπηκε το 1815 από το κόμμα των «ισλαμιστών», και τον διαδέχθηκε
ο Ραούφ Μεχμέτ Πασάς. Αυτός έστειλε στην Πελοπόννησο τον Σεκίρ Αχμέτ Πασά .Η πτώση του Χαλέντ είχε σοβαρές επιπτώσεις στους Δεληγιανναίους.

Ο Γερογιάννης αποκεφαλίστηκε στις 12 Φεβρουαρίου 1816 στο σπίτι του στα Λαγγάδια, η περιουσία του δεσμεύθηκε και επρόκειτο να δημευθεί , αλλά η παρέμβαση του Χαλέντ στον Σουλτάνο απέτρεψε την ολική καταστροφή της οικογένειας.

Ο Κανέλλος Δεληγιάννης μετά την εκτέλεση του πατέρα του, έφυγε κρυφά από την Πελοπόννησο και πήγε στην Κωνσταντινούπολη, όπου έφθασε στις 16 Μαΐου 1816. Ως Καταδιωκόμενος αλλά και λόγω της εκτέλεσης του πατέρα του, ήταν ιδανικός στόχος της Εταιρίας. Πότε ακριβώς μυήθηκε δεν το λέει. Είναι όμως απορίας άξιο, το γιατί δεν μύησε τον αδελφό του Αναγνώστη, που βρισκόταν επίσης στην Κωνσταντινούπολη, έτσι ώστε το 1818 αυτός, να αποπέμψει τον Ανάγνωσταρά.

Ο Κανέλλος Δεληγιάννης στα ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ του 1854 ανεφερε: «‘Εγώ, ώς είρηται , είρισκόμενος εν καί ήμισυ έτος εις τήν Κωνσταντινούπολιν καί λαβών σχέσεις μετά τού Πελοποννησίου Παναγιώτου Σιέκερη, καί δι’ αύτού μετά τού Κουμπάρη καί ‘Αλεξάνδρου Μαύρου έκατηχήθην παρά τού πρώτου στό μυστήριο της Εταιρίας έκείνης καί μ’ έδωκε τά εφοδιαστικά έγγραφα, τόν βαθμόν (άρχιερεύς). Έως εκείνην τήν έποχήν δέν υπήρχον άλλοι κατηχημένοι εις τήν Πελοπόννησον παρά μόνος ο Παναγιώτης Αρβάλης πρός τόν οποίον μέ έδωκε γράμματα να γνωρισθώμεν καί νά βάλωμεν εις ένέργειαν τόν προσηλυτισμόν. Φθάσας λοιπόν εις τήν Τριπολιτσάν κατά α τέλη τού 7βρίου 1817 έμβήκαμεν μετ’ αύτού εΙς πλήρη ένέργειαν καί κατά τά τέλη αύτού τού έτους έκατήχησα τοις γυναικαδέλφους μου Παπατσώνηδες , τόν έκ Δημητσάνης γαμβρόν μου Άθανάσιον Άντωνόπουλον, καί διάφορους άλλους συγγενείς μας. Ωστε δι’ ήμών καί διά πολλων άλλων υποκειμένων απεσταλμένων απο την εταιρίαν έκείνην, οιον τού ‘Ηλία Χρυσοσπάθη, τού ‘Αντωνίου Πελοπίαδα, Στεμνιτσιώτου, τού Εύμορφόπουλου, τού Γκούστη καί αλων, συστημένων πρός ήμας καί καί έγκριτωτέρων τής Πελοποννήσου καί μέχρι τών 1819 εγινεν ‚ένας άρκετός άριθμος εταιρων. Αλλ’ ό άκράτητος ένθουσιασμός τού ‘Ηλία Χρυσοσπάθη και του Αρβάλη κατήντησαν να κατηχηθούν και δευτέρας τάξεως άνθρωποι, οίτινες δεν ήδύναναντο να συντελέσουν εις τίποτε». Περί τό ετος 1818 παρουσιάσθη εις τήν Κωνσταντινουπολιν ό Αναγνωσταρας άπό τήν Πολιανήν πήγεν εις τό Μπεσίκτασι, όπου κατώκει ό ΙΙαπααλέξης. Έκει ευρέθησαν καί ό &αδελφός μου ‘Αναγνώστης Δεληγιάννης καί ό Μελέτης Μελετόπουλος. Ούτος εζήτησε παρ’ αύτών νά τους όμιλήση περί τινός μυστηρίου, αυτοί δε τόν ειπον οτι θέλει τόν άκούσουν. Τότε ήρχισε να τους λέγη περί τής Φιλικής ‘Εταιρίας καί τής ‘Αγνώστου ‘Αρχής. Νά άκούσουν αυτοί τοιαύτα έκ στόματος άνθρώπου τυχοδιώκτου καί ‘όλως άσημάντου, τούς κατεθορύβησε καί τόν άπήντησαν, οτι έργον έδικόν τους δεν είναι τό τοιουτον, προτρέψαντες καί αύτδν νά άπέχη τοϋ τοιούτου. ‘