Το τέλος του «Μεγάλου Πολέμου », στο Σρέμσκι Κάρλοβτσι

 

Η συνθήκη του Κάρλοβιτς που υπογράφηκε σε μία σκηνή, στις 26 Ιανουαρίου 1699 στο Σρέμσκι Κάρλοβτσι της Βοϊβοντίνας, που βρίσκεται στην όχθη του ποταμού Δούναβη, 8 χιλιόμετρα από το Νόβι Σαντ, τερμάτισε τον «Μεγάλο Πόλεμο», (1683-1699), της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων και των Συμμάχων της ,με την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Οι διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν μετά από αίτημα της Πύλης, ( ύστερα από την μάχη της Σέντα), με τη μεσολάβηση της Αγγλίας και της Ολλανδίας, στις 24 Οκτωβρίου, 1698 και για πρώτη φορά στην ιστορία της διπλωματίας οι συναντήσεις πραγματοποιήθηκαν σε στρογγυλό τραπέζι, ώστε κανείς να μην έχει την πρωτοκαθεδρία. Στις 36 συνεδριάσεις που ακολούθησαν , πήραν μέρος εκτός από τους Αυστριακούς και τους Τούρκους, οι Ολλανδοί, οι Άγγλοι, η Πολωνολιθουανική Κοινοπολιτεία, η Δημοκρατία της Βενετίας και η Ρωσική Αυτοκρατορία. Την συνθήκη υπέγραψαν, ο Πληρεξούσιος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Ρεμί Μεχμέτ Πασάς, με διερμηνέα (μπαστερκρουμάν) τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο, τον επιλεγόμενο «εξ απορρήτων», ο Πληρεξούσιος της Αυστριακής Αυτοκρατορίας Κόμης Φραντς Ούρλιχ Κίνσκυ, ο Πληρεξούσιος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας Προκόπιος Μπογκντάνοβιτς Βοσνίτσιν, και ο Πληρεξούσιος της Βενετίας ο Κάρλο Ρούτσι. Στις διαπραγματεύσεις συμμετείχαν ο Πληρεξούσιος της Πολωνίας Στάνισλαβ Μαλακόβσκι, ο Ολλανδός Πρέσβης Γιάκομπ Κόλλιερ ο πρέσβης της Αγγλίας Σερ Γουίλιαμ Πέτσετ. Ο Ιταλός στρατιωτικός τοπογράφος Λουδοβίκος Φερδινάνδος Μαρσίγκλι, ως τεχνικός Σύμβουλος έκανε τα Γεωγραφικά παραρτήματα της Συνθήκης. 

Η Συνθήκη υπογράφηκε 15 λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα, «όταν τα άστρα είχαν μια ευνοϊκή θέση», σύμφωνα με τον αστρολόγο του Τούρκου πληρεξούσιου. 

 Η Οθωμανική Αυτοκρατορία αποδέχτηκε την κυριαρχία της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας επί των Δαλματικών ακτών, επί της Πελοποννήσου, της Λευκάδας της Αίγινας και της Κρήτης, αλλά κέρδισε τη Στερεά Ελλάδα και τα νησιά του Αιγαίου, τη Ναύπακτο, το Αντίρριο , και τη Μπούκα της Πρέβεζας μαζί με το Ξηρόμερο. Επίσης η Βενετία έπαψε να πληρώνει τον ετήσιο φόρο των 500 δουκάτων που κατέβαλε από το 1485 για την επικυριαρχία της Ζακύνθου, και πήρε το Κνίν, και το Χέρτζεκ-Νοβι. Ο Αυτοκράτορας της Αυστρίας απεκόμισε την Κροατία τη Σλαβονία, τη Λίκα τη Μπάνια και την Τρανσυλβανία και η Ποντόλλια περιήλθε στο Βασίλειο της Πολωνίας. Η Τούρκοι κράτησαν το Μπάνατ. 

 Με τη Συνθήκη συμφωνήθηκε η απελευθέρωση όλων των Κρατουμένων και από τις δυο πλευρές , και η Τουρκία δεσμεύτηκε για την αποτροπή επιδρομών από παράνομους και αποστάτες, από το έδαφος της , επέτρεψε το ελεύθερο εμπόριο και υποσχέθηκε να διασφαλίζεται η προστασία των χριστιανών προσκυνητών στην Παλαιστίνη. 

 Ο Ρώσος πρέσβης προσπάθησε να βάλει στην συνθήκη τον όρο της «προστασίας των ορθοδόξων λαών» της Βαλκανικής, που όμως δεν έγινε αποδεκτός. Η Ρωσία αποκόμισε μόνο μια εκεχειρία δυο ετών που επισφραγίσθηκε τον Ιούνιο του 1700, με τη Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης. Ο Λεοπόλδος των Αψβούργων, επιβράβευσε τον Μαυροκορδάτο για τις υπηρεσίες του, με πενήντα χιλιάδες φιορίνια και του απένειμε τον τίτλο του πρίγκιπα «κληρονομικά»,…«εν αγνοία των Τούρκων». Στο σημείο όπου ήταν στημένη η Τέντα που υπογράφηκε η Συνθήκη του Κάρλοβτσι οι Αυστριακοί έκτισαν μια καθολική εκκλησία, (το παρεκκλήσι της ειρήνης) της οποίας το σχήμα θυμίζει τη Σκηνή στην οποία πραγματοποιήθηκαν οι διαπραγματεύσεις. Στα 170 χρόνια που η πόλη ανήκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία κατοικείτο κυρίως από Σέρβους .Σύμφωνα με τα οθωμανικά μητρώα του 1545 ο πληθυσμός του Κάρλοβιτς αριθμούσε 547 Χριστιανικά (Σερβικά) νοικοκυριά. Η πόλη είχε επίσης τρεις ορθόδοξους εκκλησίες και ένα μοναστήρι και υπαγόταν στην Επισκοπή Βελιγραδίου και Σρεμ του Σερβικού Πατριαρχείου του Ιπεκίου.

Σπυρίδων Χατζάρας