Όταν Ο Καποδίστριας μιλούσε για Πατριωτισμό και Εθνική Αξιοπρέπεια το 1807

Ένα  έγγραφο του Ιωάννη Καποδίστρια προς την Γερουσία της 18/30 Ιουνίου 1807 με την οποία απαντάει
σε διάφορες επικρίσεις εναντίον του  για την Άμυνα της Λευκάδας, τις οποίες είχε ενστερνιστεί ο Μοντσενίγος.
Αυτό που ωστόσο έχει μοναδικό ενδιαφέρον είναι ότι στο έγγραφο αυτό γίνεται αναφορά για πρώτη φορά στην σύγχρονη πολιτική Ιστορία του Ελληνικού Έθνους  στον Πατριωτισμό ,
τη Φιλοπατρία, την αγάπη για την πατρίδα και η Εθνική αξιοπρέπεια.


Τμήμα Εξωτερικών
ΙΙρος τήν Έξοχωτάτην Γερουσίαν της Ιονίου Πολιτείας
Ο έν Αγία Μαύρα Έκτακτος Αυτής Επίτροπος
Εκ του Εκτάκτου Επιτροπείου
τή 18 Ιουνίου 1807 π.ή.

Ή μετά σεβασμού υποβαλλομένη έκθεσις αύτη θα αναφέρη εις τάς Υ.Ε.
περί των σχεδιασθεισών και εν μέρει έκτελεσθεισών οχυρώσεων, περί των χρησιμοποιηθέντων μέσων, περί της βοηθείας των κατοίκων της Αγίας Μαύρας, περί των λοιπών νήσων, περί των προς έκτέλεσιν έργων.
Εκ του έγγραφου τούτου θα σχηματίσητε γνώμην περί της οφειλομένης απαντήσεως εις τό επίσημον έγγραφον της 15ης Ιουνίου του Εκλαμπροτάτου κυρίου Γραμματέως της Επικρατείας των Εξωτερικών Υποθέσεων, ληφθέν σήμερον, και εις το συνημμένον εις τούτο διπλωματικόν εγγραφον της Α.Ε. του κυρίου Πληρεξουσίου Υπουργού, το απευθυνόμενον είς τάς Υ.Ε. υπό τήν αυτήν ήμερομηνίαν. Η σχεδιασθείσα έργασία υπό του κυρίου Μηχανικού, περί της όποιας ώμίλησα εις τήν κθεσίν μου (άρ. 1), έχει μήκος τριών μιλίων καλυφθησομένων διά γαιών, πασσάλων και δεμάτων.
Εις γραμμήν μήκους ενός σχεδόν μιλίου πρέπει να υψώσωμεν χαράκωμα ύψους έξ ποδών και νά τό εκσκάψωμεν δι' αξινών και διά λίσγων.
Κατά μήκος τού χαρακώματος τούτου πρέπει. να κατασκευάσωμεν τάφρον επαρκούς εύρους και βάθους. Πάσα ή στρατιωτική αύτη γραμμή υπολογίζεται να υποστηρίζεται υπό τριών πυροβολαρχιών μεγίστης ανυψώσεως, προστατευομένων ύπό τάφροι ν και πυροβολείων, φυλασσομένων δι' εύρυτάτων και υψηλοτάτων προπετασμάτων.
Είκοσιτέσσαρες χιλιάδες πάσσαλοι και είκοσιτέσσαρες χιλιάδες δέσμαι ξύλων εζητήθησαν περίπου και τεραστία ποσότης οργάνων, ξυλείας, κανίστρων, κιβωτίων υλικών δομής, εργατών, ίνα η προσχεδιασθείσα εργασία δυνηθή να λάβη, καθώς είναι επιθυμητόν, ταχύ και αίσιον πέρας.
Δεν ήτο είς την δικαιοδοσίαν μου να κρίνω περί της χρησιμότητος τοιούτου έργου. Και έάν ήτο, εγώ θά συνήνουν εύχαρίστως, βλέπων νά περιλαμβάνωνται είς τούτο πάντες οι σκοποί, εις τους όποιους αποβλέπουν οι ημέτεροι κόποι.
Δεν μου συγχωρείται είς τήν έκθεσιν ταύτην και κατά την περίστασιν ταύτην να υποβάλω είς τάς Υ.Ε. πάσας τας παρατηρήσεις μου, αίτινες μου επιτρέπουν να είμαι σταθερώς πεπεισμένος ότι ταύτα έπρεπε να γίνουν διά νά συμπέσουν μετά της σωτηρίας της Αγίας Μαύρας αι πλέον επιθυμηταί επιδιώξεις της ησυχίας, της αυθυπαρξίας και της τιμής της ημετέρας Πολιτείας.
Επιφυλάσσομαι να εκπληρώσω τό καθήκον τούτο, όταν ή έργασία ολοκληρωθή και όταν μία σύντομος ανάπαυσις με φέρη εις θέσιν να εξωτερικεύσω τάς ιδέας μου. Δεδομένου οτι μόνον καθήκον μου είναι νά βοηθήσω δι' όλων των δυνατών μέσων, τα οποία το ήμέτερον Κράτος είναι εις θέσιν νά προσφέρη, τάς επιδιώξεις της Στρατιωτικής Διοικήσεως, ώφειλον νά συμπαρασταθώ, καθώς συμπαρεστάθην και συμπαρίσταμαι καί, ας μου επιτραπή νά το άναφέρω, ουχί άνευ τινός κοινής ωφελείας και μετά τής ικανοποιήσεως των κατοίκων τούτων καί εκείνων οίτινες συναγωνίζονται νά παράσχουν εις τούς ιδίους χείρα βοηθείας. Είναι χρήσιμον νά γνωρίζωμεν, πριν κρίνωμεν περί ένός τοιούτου έργου, περί των χρησιμοποιηθέντων μέσων καί περί τής επιτυχίας, ότι ολόκληρον το πεδίον επί του οποίου το έργον έχει σχεδιασθή δεσπόζεται ουχί μόνον υπό του εχθρικού πυροβολικού, αλλά καί παρ' αυτών των παρατηρήσεων των Τούρκων καί των Γάλλων οίτινες υπηρετούν εις τούτο.
Η έναρξις της εργασίας την 7ην τρέχοντος με εύρεν εις την εξοχήν, είς τάς άλυκάς. Μετά την συγκέντρωσιν εξακοσίων έργατών εκ τής νήσου καί έκ τής πόλεως, άνευ τινός έξαιρέσεως, ώμίλησα εις τούτο το πλήθος. Πάντες, πλήρεις τού πλέον ευγενούς ενθουσιασμού, έλαβον άνά χείρας τά αγροτικά εργαλεία καί ήλθον είς την περιοχήν τής έργασίας.
Έγώ ο ίδιος οί άναπληρωταί μου, πολλοί ιερείς, ήλθομεν, διά νά δείξωμεν το παράδειγμα είς τούτο το πλήθος τού κόσμου, πρώτοι ειργάσθημεν κύπτοντες έπί τής σκαπάνης καί τού λίσγου.
Ό ήλιος ύψώθη, ο εχθρός επέτρεψε νά επιδοθώμεν μετά ζήλου είς την έργασίαν καί κατόπιν ήρχισε νά μας ένοχλή διά τού τηλεβόλου. Αί πρώται σφαίραι διέρχονται πλησίον, οι χωρικοί καταλαμβάνονται ύπο τρόμου καί πίπτουν επί τού εδάφους, δεν παρατηρούν τούς όπισθεν αυτών καί τρέπονται εις φυγήν.
Βλέπων αδύνατον την συγκράτησίν των, διατάσσω αμέσως νά υποχωρήσουν άπαντες. Παραμένουν μετ' εμού μερικοί έκ τών αναπληρωτών μετά τού Μηχανικού. Κινούμαι επί πολλήν ώραν μετά τής ομάδος ταύτης κατά μήκος τής γραμμής τών εργασιών, διά νά κάμω νά άντιληφθούν οι χωρικοί ότι το πυροβόλον, το όποιον μάς ανεζήτει μετά πολλής τέχνης, ουδέποτε ήδυνήθη νά μάς πλήξη.
Ένεκα πάντων τούτων, ομοφωνούντος καί τού Μηχανικού, απεφάσισα νά διακόψω τήν έργασίαν τής ήμέρας καί νά άρχίσω κατά τήν έπομένην νά τήν δοκιμάζω κατά τήν διάρκειαν τής νυκτός. Το άπλετον σεληνόφως ηύνόει τήν έργασίαν, άλλ' ούχί ή ηρεμία των χωρικών, πάντοτε τρομοκρατουμένων έκ τής σκέψεως νά πυροβοληθούν ύπό τού τηλεβόλου.
Ήρξατο ή νυκτερινή αύτη έργασία: είχομεν αστόχους τινάς εχθρικάς βολάς, άλλά το πλήθος τών έργατών μας, υποστηριζόμενον σταθερώς καθ' όλην τη νύκτα ύπό των πολιτών και των μάλλον σεβαστών έκ των ευγενών κληρικών, βλέπον ότι εγώ ο ίδιος μεθ' όλων των έθελοντών Κερκυραίων διεμοιράσθην μετ' αύτών την άγρυπνίαν, είργάσθη έπιμελώς και έπί πολύ. Έν συνεχεία κατά τήν νύκτα της 8ης δια των αύτών μέσων, διά των αυτών τεχνασμάτων, παρόντος εμού συνεχίσθη ή έργασία διά της συμμετοχής τετρακοσίων εργατών.
Μετά τήν αφιξιν τής είδήσεως ότι ο Βεζίρης, ευρισκόμενος εις Πρέβεζαν, είχε κατά νουν την επίθεσιν της Αγίας Μαύρας ή συρροή ύπήρξεν εξαιρετική, και κατά την νύκτα της 9ης, μέχρις ου αφιχθούν τά παραγγελθέντα εις Ζάκυνθον εργαλεία, πολλοί έχρειάσθη νά παραμείνουν άνευ έργασίας.
Μετά τήν είδοποίησιν ταύτην ή Α.Ε. ο Στρατηγός έδωσε γραπτώς τήν διαταγήν είς τόν Μηχανικόν νά φέρη είς πέρας μετά τής μεγαλυτέρας ταχύτητος τήν πρώτην πυροβολαρχίαν και διά τούτο αύτός ο ίδιος τον έξουσιοδότησεν νά προσλάβη διακοσίους Ρώσους, επειδή δέν ήτο δυνατόν ούτε υπό των χωρικών ούτε ύπό τών αστών να έκτελεσθή ή έργασία τών ξυλίνων προπετασμάτων ούτε μετά τής ταχύτητος ούτε μετά τής τέχνης ήτις ήτο άπαραίτητος, ένω άφ΄ έτέρου έπρεπε νά επιστρατεύσομεν εξαιρετικώς πάντας τους κατοίκους των επαρχιών διά κοπήν τών πασσάλων, τών δεμάτων των ξύλων και διά τήν μεταφοράν τών άντικειμένων τούτων είς τόν τόπον τών οχυρώσεων και έπρεπε ταυτοχρόνως νά χρησιμοποιήσωμεν πολλούς έκ τών έργατών τής ύπαίθρου είς τήν έκσκαφήν και μεταφοράν γαιών κατά τόν αύτόν ακριβώς χρόνον.
Δεν έπρεπε να αντιταχθώ είς την διαταχθείσαν συνεργασίαν μετά τών Ρώσων, έφόσον παρετήρουν δτι τό μέτρον τούτο ήτο θεμελιωμένον είς τό έπείγον των περιστάσεων και είς μίαν άπόφασιν ληφθείσαν παρά τής Στρατιωτικής Διοικήσεως. Πλήν τούτου δέν έπρεπε νά άντιταχθώ, έφόσον ήμην έπίσης πεπεισμένος ότι ο πληθυσμός δέν διαθέτει ικανότητα, όχι δι' έλλειψιν καλής θελήσεως, αλλά διότι μειονεκτεί είς δεξιοτεχνίαν και εμπειρίαν νά προσφέρη χείρα βοηθείας κατά ενα ώρισμένον τρόπον έργασίας, είς τόν όποιον ούδέποτε εχουν έξασκηθή και είς τόν όποιον είναι άδύνατον νά τους εξοικειώσης και νά έκτελέσουν ταχέως τό έργον έν καιρώ νυκτός.
Η Α.Ε. ό Στρατηγός ήθέλησε νά ενωθούν μετά τών Ρώσων και αύτοί οί στρατιώται τής πολιτείας, ούδέ και είς τούτο ήδυνάμην νά διαφωνήσω λόγω τών άναφερθεισών αιτιών. Εβοήθησα, και ούτοι παρέσχον τάς ύπηρεσίας των επί τρεις νύκτας. Έν συνεχεία τούς έχρησιμοποίησα είς άλλας έργασίας, χωρίς αύται νά αποβούν είς βάρος του δημοσίου.
Κατ' αύτόν τόν τρόπον συνεχίζεται σήμερον τό έργον και έχει προωθηθή, καθόσον ο ίδιος παρετήρησα, μέχρις ένός σημείου. Διά νά κρίνητε όθεν περί της συνδρομής τών κατοίκων τής Αγίας Μαύρας, είναι σκόπιμον νά έχητε υπ' οψιν ταύτην την διήγησιν και άφ' έτέρου νά σκέπτεσθε οτι κατασκευή είκοσιτεσσάρων χιλιάδων πασσάλων και τών αναλόγων δεσμών ξύλων είναι έργα τά όποια απαιτούν τήν προσωπικήν έργασίαν των μάλλον επισήμων πολιτών καθώς και μεγάλου αριθμού χωρικών, ίππων, λέμβων.
Διά την επίτευξιν τούτου του αποτελέσματος εχρησιμοποίησα αδιακρίτως τους πλέον ικανούς μεταξύ των πολιτών της Άγιας Μαύρας, και σήμερον περισσότεροι τών δεκαπέντε ανδρών εύρίσκονται είς τα δάση και εις τας λοιπάς άγροτικάς τοποθεσίας έχοντες διαφόρους αποστολάς, να έκτελέσουν την κοπήν των κυπαρίσσων και όλων των δένδρων των χρησίμων είς ταύτην τήν έργασίαν. Αυτός ο Επίσκοπος, οι ιερείς καί τέλος όλοι εκεΐνοι οίτινες ηδύναντο να τεθούν εις κίνησιν εις τούτον τον τόπον, οι πάντες εδραστηριοποιήθησαν, δια νά διευκολύνουν οικονομικώς την διεκπεραίωσιν της τολμηράς ταύτης έπιχειρήσεως.

Μολονότι οί διακόσιοι Ρώσοι εργάζονται, δέν οφείλεται είς τούτο οτι τριακόσιοι και ενίοτε τετρακόσιοι Λευκάδιοι εργάζονται εκάστην νύκτα.
Τί είναι δυνατόν περισσότερον νά ζητήση κανείς εκ μιας χώρας εξησθενημένης εκ των ανωφελών προσπαθειών, εις τάς οποίας την ώδήγησε επί όκτώ μήνας μετρία στρατιωτική διοίκησις.
Έκτός των τριακοσίων εργατών διακόσιοι καί πλέον εύρίσκονται είς πλήρη δρασιν είς τούς αγρούς καί είς τάς θαλάσσας, έχοντες ίππους, έχοντες πτύα, έχοντες πελέκεις, έχοντες λέμβους, διά να ετοιμάσουν και μεταφέρουν τα αναγκαία είς ταύτα τα έργα ύλικά.
Έκτός πάντων τούτων πάντες οι πολίται καρτερικώς συμπαρίστανται μετ' εμού καί διά του έργου και διά των λόγων και διά της συμβουλής καί διά τής ένθαρρύνσεως είς τούς έργάτας του στρατοπέδου.
Πλήν τούτου ευρίσκομαι πάντοτε είς κίνησιν νυχθημερόν, διά νά ανταποκριθώ μετά ετοιμότητος είς τάς ρωσικάς καί τας ίδικάς μου απαιτήσεις.
Πώς κατόπιν όλων τούτων των μαρτυριών πατριωτισμού και δυνάμεως θά απονεμηθή εις τούς ανθρώπους τούτους ο χαρακτηρισμός της ελλείψεως φιλοπατρίας, του μηδενισμού,
ο οποίος επιδιώκεται νά αποδοθή είς αυτούς;

Θά αφηγηθώ γεγονότα, θα προσφέρω μαρτυρίας και θα κλείσω τοιουτοτρόπως το ζήτημα τούτο, το όποιον άφορα είς τούς Λευκαδίους, παρακαλών την Έξοχωτάτην Γερουσίαν νά το ένισχύση, διά νά θριαμβεύση ή δικαιοσύνη, έάν κατά τινα τρόπον είναι δυνατόν! Δύο νύκτες, άφ' ότου εύρίσκομαι ενταύθα, υπήρξαν νύκτες γενικού συναγερμού. Κατά την πρώτην ευρέθην είς τήν πόλιν, κατά τήν δευτέραν ήμουν είς άγροτικάς περιοχάς. Κατά την πρώτην, αφού η Α.Ε. ο Στρατηγός Στέτερ έδωσε το σύνθημα, όλοι γενικώς οι κάτοικοι της πόλεως, καλώς εξοπλισθέντες, ήλθον είς το φρούριον ζητούντες παρ' εμού και κατόπιν δι' εμού παρά τής Α.Ε. τοΰ Στρατηγού να μάθουν ποίαι ήσαν αι πολεμικαί θέσεις διά τας οποίας ούτοι προωρίζοντο.
Τούς κατένειμεν ο Στρατηγός, κατέλαβον τας θέσεις των, μετά την λήξιν του περιστατικού απεσύρθησαν. Κατά την δευτέραν νύκτα ψευδές σήμα αναγκάζει
να πιστεύσωμεν οτι ο εχθρός κινείται καθ' ήμών. Άπαντες ανέλαβον τάς καθωρισμένας εργασίας εις τας χρώσεις.
Πρώτοι οι Ρώσοι λαμβάνουν τα όπλα, οι ιδικοί μας επίσης, αι πεντηκονταρχίαι της πολιτοφυλακής λαμβάνουν τα όπλα των και δύο ιδιαιτέρως τρέχουν μετά μεγάλου διασκελισμού προς την θάλασσαν. Παρών εις το περίεργον τούτο θέαμα ύποθέτω ότι εκείναι αι οποίαι βιάζονται να φθάσουν εις την θάλασσαν τρέπονται είς φυγήν.
Παύει ο υποπτευθείς κίνδυνος, έκαστος επιστρέφει εις την έργασίαν του και εγώ, ευρισκόμενος προς το μέρος του οχυρού «Αλέξανδρος», βλέπω ότι αι δύο αναφερθείσαι, πεντηκονταρχίαι έξέρχονται εκ του ρηθέντος οχυρού.
Ερωτώ ποίοι είναι, αναγνωρίζω ότι είναι αι ίδιαι εκείναι αι οποίαι ολίγον προηγουμένους υπέθετον ότι είχον τραπή είς φυγήν. Τας πλησιάζω, τας αναγνωρίζω, ομιλώ μετά των αρχηγών και μετά των φαλαγγαρχών, συνάγω τό συμπέρασμα ότι, ειλικρινώς και μετά ζήλου υποθέτοντες αληθή τον κίνδυνον, ώρμησαν μετ' αποφασιστικότητας προς την σημαντικωτέραν υπηρεσίαν, δηλ. πρός ύπεράσπισιν του οχυρού «Αλέξανδρος», χωρίς να τό εχη κανείς διατάξει είς αύτούς.
Μάρτυρες του γεγονότος τούτου ό κύριος Μισώ, ο Κόμης κύριος Όριος, ο Λοχαγός κύριος Πιέρης, ο ιππότης Τζίνος καί πολλοί άλλοι κύριοι, άπαντες παρόντες, καθώς ύπήρξα και έγώ.
Τρεις πεντηκονταρχίαι υπό την οδηγίαν του αρχηγού Αθανασίου Σκιαδά εκ Καριωτών παρουσιάσθησαν εις την Α.Ε. τον Στρατηγόν κύριον Stether ζητούσαι την άδειαν να απέλθουν μόναι άνευ της βοηθείας οιουδήποτε, διά να επιτεθούν εναντίον του εχθρικού φρουρίου, του ονομαζομένου «Άγιος Γεώργιος Έξω».
Η Α.Ε. απέστειλε ταύτας εις εμέ, διά να γνωρίσω εκ του πλησίον και εις όλην την έκτασίν του τον σκοπόν των.
Συνεζήτησα διά μακρών μετά των γενναίων τούτων ανδρών και ευρίσκω ότι έκαστος εξ αυτών έχει
φ. 5

σταθερώς αποφασίσει να αφοσιωθή εις μίαν τοιαύτην επιχείρησιν. Συνεφωνήσαμεν μετά της Α.Ε. να ενισχύσωμεν τους γενναίους τούτους εις τα γενναιόφρονα τούτων αισθήματα και να υποσχεθώμεν εις αυτούς ότι εις τον κατάλληλον χρόνον και τόπον θα είναι οι πρώτοι οίτινες θα χρησιμοποιηθούν. Έχω την γνώμην ότι εκ της πιστής και καλώς εξηκριβωμένης ταύτης αφηγήσεως η Εξοχωτάτη Γερουσία δύναται να συναγάγη ασφαλή συμπεράσματα, διά να απαντήση μετά ζωηρότητος και αληθείας εις το έγγραφον της Α.Ε. του κυρίου πληρεξουσίου Υπουργού της Ρωσίας, το οποίον προσβάλλει ευθέως την τιμήν και τον πατριωτισμόν των κατοίκων της Αγίας Μαύρας και προσέτι εκείνων ολοκλήρου της Επικρατείας.

Έπειτα, εάν, κρίνων κανείς τους καλούς τούτους συμπολίτας μας, ουδαμώς επεθύμει να φανή κάπως επιεικής, εφόσον εκ της εργασίας των και εκ της χειρός των δεν είναι δυνατόν να έχωμεν όλας εκείνας τας υπηρεσίας, τας οποίας αλλωστε ουδέποτε προσήνεγκον κάτοικοι χώρας τινός μέχρι σήμερον ούτε δεσποτική τις εξουσία, δεδομένου ότι αυτός ούτος ο δεσποτισμός έχει τα όριά του και δεν δύναται ο ίδιος να αντεπεξέλθη εναντίον των επιβεβλημένων νόμων της φύσεως, εγώ δεν έχω επιχειρήματα, διά να υποστηρίξω την αθωότητα και τας ορθάς προθέσεις του λαού τούτου και ο ίδιος δεν δύναμαι ειμή, κλαίων διά την κακήν μοίραν τούτου, να παρακαλέσω τας Υ.Ε. διά την ανάκλησίν μου, ώστε να απαλλαγώ εκ της δυσαρέστου θέσεως να ίδω τόσας προσπαθείας και τόσας εξαιρετικάς θυσίας γενομένας ίσως προς βλάβην και απώλειαν της εθνικής αξιοπρεπείας.
φ.5v

Ουχί εξήκοντα Ιθακήσιοι, ως είχον ζητήσει, αλλά εκατό δι’ ιδιαιτέρων εξόδων της κοινότητας ταύτης εργάζονται από τριών ημερών εις τας οχυρώσεις της Αγίας Μαύρας. Ούτοι επιτηρούνται και διευθύνονται εις την εργασίαν παρά των ευγενών κ. κυρίων Γερασίμου Δρακούλη, πρώην Γερουσιαστού, παρά του ευγ. κυρίου Νικολάου Βρετού, πρώην μέλους του Νομοθετικού Σώματος, παρά του ευγ. κυρίου Μάρκου Ζαβού και παρά του ευγ. κυρίου Φωκά Παΐση.
Οι κύριοι ούτοι, εγκαταλείψαντες την οικίαν των, τας ανέσες του βίου, διέρχονται όλην την νύκτα επιβλέποντες τας εργασίας και συνεισφέρουν προσέτι δι’ εθελοντικών προσφορών χρήματος, πληρώνοντες εν μέρει τους εργαζομένους. Θα συνεχίσουν επί δέκα και δώδεκα ημέρας, και εφόσον το απαιτεί ο σκοπός και επιμείνω, θα ασχοληθούν επί έτι μακρότερον χρόνον.

Την πατριωτικήν ταύτην προσφοράν θα αντικαταστήση η Κεφαλληνία και η Ζάκυνθος και αναμένω από ημέρας εις ημέραν τους εργάτας τούτους υπό οδηγούς εξ ίσου αξιολόγους.

Εκ των ληφθέντων εγγράφων προκύπτει ότι τριακοσίους θα αποστείλη η Ζάκυνθος δι’ ιδίων αυτής εξόδων και άλλους τόσους η Κεφαλληνία.
Πρέπει να αποδώσω δικαιοσύνην εις τον ζήλον τον επιδειχθέντα εις την περίστασιν ταύτην υπό των κυρίων Πρυτάνεων, αλλ’ ιδιαιτέρως δικαιούται μέγαν έπαινον ο Πρύτανις της Ιθάκης και διά την τόσην άλλην εξαιρετικήν βοήθειαν, την παρασχεθείσαν εις εργασίας της Αγίας Μαύρας.
Ούτος μοι απέστειλε τέσσαρας χιλιάδας και πλέον πασσάλους μέχρι στιγμής και αντί της μόνης μικροτάτης δαπάνης των μεταφορών.
Ούτος μετέβη προσωπικώς εις τα δάση και εις τα όρη της Ιθάκης, ακολουθούμενος υπό πολλών κατοίκων των πόλεων και των χωρίων, διά να προβή εις την κοπήν.

6

Ελπίζω ότι αι Υ.Ε. Θα επιδοκιμάσουν ταύτην την έκθεσιν και ότι  δι’ ειδικής πράξεως θα θελήσουν να διαδηλώσουν την γενναιοφροσύνην των καλών και ικανών Ιθακήσιων, του Πρυτάνεώς των και των τεσσάρων συντελεστών του ωραίου τούτου έργου, του Γερασίμου Δρακούλη, του Νικολάου Βρετού, του Μάρκου Ζαβού και του Φωκά Παίση.
Θα ήτο δυνατόν επί πλέον να υποσχεθήτε εις την νήσον της Ιθάκης και εις τους επαξίους τούτους πολίτας μονίμους τιμάς, αι οποίαι θα θεσπισθούν και θα χορηγηθούν, όταν καλλίτεραι περιστάσεις το επιτρέψουν.
Εάν αι Υ.Ε. αποδεχθούν την μετά σεβασμού υποβαλλομένην ταύτην παρατήρησή, ελπίζω ότι θα θελήσετε να λαμπρύνετε τας σχετικάς ενεργείας δι’ όλων των δυνατών τύπων, προς το παρόν γραπτώς, και τούτο αρκεί.
Θα υποστηριχθή ετι πλέον ότι οι κάτοικοι των Επτά Νήσων δεν αισθάνονται πατριωτισμόν;
Και ότι εκείνοι της Α. Μαύρας είναι του εαυτού των εχθροί και της εθνικής αξιοπρεπείας;

Ας λεχθή, αλλά η αιωνία δικαιοσύνη πάντοτε θα διαψεύδη την συκοφαντίαν,
η οποία είναι λίαν υπεύθυνος, είναι λίαν επίμονος εις το να απειλή την ελευθερίαν, την τιμήν των επτά λαών.
Τοσαύτη γενική κινητοποίησις ήτο αναγκαιοτάτη, και διά να υψώση το θάρρος και όλας τας δυνάμεις του λαού της Α. Μαύρας και διά να καταστήση πραγματοποιήσιμον το προταθέν σχέδιον των οχυρώσεων.
Επ’ αυτού καταβάλλεται σταθερά προσπάθεια, ο ίδιος δεν παραλείπω να παρίσταμαι εις την εργασίαν εκάστην νύκτα.
Διά να εύρω στιγμήν τινα αναπαύσεως, ετοποθέτησα τας σκηνάς μου εις απόστασίν τινα από των νέων οχυρώσεων, αλλά το εχθρικόν τηλεβόλον τας πλήττει, και μέχρι στιγμής επλήγημεν δύο φοράς άνευ τινός βλάβης.
Όταν η εργασία προχωρήση, θα αλλάξω θέσιν εις το στρατόπεδον,
φ. 6v

αλλά την στιγμήν ταύτην είναι σκόπιμον να παραμείνω επί τόπου, διά να μη υπερηφανεύωνται οι βάρβαροι, οίτινες προτίθενται να μας ενοχλούν.
Εξ όσων εξέθεσα αι Υ.Ε. Θα δυνηθούν να γνωρίσουν το παρόν στάδιον των ενεργειών μου. Ελπίζω ότι κατά το τέλος του μηνός τούτου θα έχη υψωθή όλον το οχύρωμα και ότι μέχρι της δεκάτης πέμπτης του ερχομένου μηνός θα έχη περατωθή ολόκληρον το έργον.
Δεν μου είναι εύκολον να είπω πόσαι είναι αι αλλεπάλληλοι μετακινήσεις, εις τας οποίας υπακούει διά της παρακινήσεώς μου ολόκληρος ο πληθυσμός ούτος κατά την διάρκειαν της ημέρας και της νυκτός, χωρίς να εξαιρέσω οιονδήποτε της εργασίας και των συνεχών εξορμήσεων εις την ύπαιθρον και εκτός στρατοπέδου διά να επιτύχω την συμπλήρωσιν ενός έργου τόσον μεγάλου εις το βραχύτερον δυνατόν διάστημα του χρόνου και διά της μικροτέρας δυνατής οικονομικής δαπάνης.
Εάν απογοητευθώ έκ των παραπόνων τής Α..Ε του κυρίου Πληρεξουσίου Ύπουργού, πώς δύναμαι να εμπνεύσω σταθερότητα εις την προσπάθειαν και φιλοτιμίαν εις τον λαόν τούτον διά τας απαιτουμένας θυσίας;
Μου αρκεί πάντως η συνέχισις της δημοσίας ευνοίας.

Ο Έκτ. Επίτρ. Κόμης ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ

Άνω: Ληφθέν τη 22 Ιουνίου 1807 π.η.

Ο Γραμματεύς της Επικρατείας S. Banaglia. 7 Αρχείον Ιονίου Γερουσίας

Γεν. αρ. 9, αριθ. εγγρ. 5